Miesiąc: październik 2021

Serce – budowa i funkcje

Serce jest najważniejszym narządem w naszym ciele, który nieustannie pracuje przez dziesiątki lat. Jest głównym elementem w układzie krążenia, to dzięki niemu krew krąży po naszym organizmie i dostarcza tlen oraz składniki odżywcze do organów. W ciągu minuty nasze serce uderza ok. 70 razy i przepompowuje w tym czasie od 4 do 6 litrów krwi.

W budowie anatomicznej serca wyróżnić możemy podstawę oraz wierzchołek, natomiast w budowie wewnętrznej trzy warstwy zwane: wsierdziem, śródsierdziem oraz nasierdziem.

Serce składa się z:

• przedsionka prawego oraz lewego – spełniają funkcję tzw. poczekalni dla krwi, która powraca z całego organizmu do prawego przedsionka, natomiast z płuc do lewego przedsionka.
• komory prawej oraz lewej – z komór wypychana jest krew do tętnic, z lewej komory do całego organizmu, natomiast z prawej do płuc.
• zastawek – są odpowiedzialne za to, aby krew płynęła w jednym kierunku.
• tętnic – wyprowadzają krew z serca do płuc lub do komórek.
• żył – doprowadzają krew do serca, a dokładniej do przedsionka prawego i lewego.

Choroby serca

• Nadciśnienie tętnicze – jest chorobą, która charakteryzuje się podwyższonym ciśnieniem krwi, gdzie wartość przekracza poziom 140/90 mm Hg. Nieleczone nadciśnienie prowadzi do przerostu mięśnia sercowego, niewydolności serca, udaru mózgu, choroby wieńcowej i zawału.
• Choroba niedokrwienna (wieńcowa) i zawał serca – powstaje, gdy do mięśnia sercowego nie dostarczane jest w odpowiednich ilościach tlen i substancje odżywcze. Choroba powoduje, że przepływ krwi jest utrudniony, serce nieodpowiednio dotlenione i często doprowadza do zawału serca!
• Niewydolność serca – najczęściej rozwija się przy nadciśnieniu tętniczym, chorobie wieńcowej lub po zawale. Przyczyną powstania niewydolności serca jest upośledzenie jego pracy i niewystarczający przepływ krwi do potrzeb organizmu.
• Zapalenie mięśnia sercowego – przyczyną najczęściej bywają przebyte nie do końca wyleczone infekcje wirusowe lub bakteryjne. Choroba doprowadza do zniszczenia części mięśnia sercowego i zaburzenia jego funkcjonowania.
• Migotanie przedsionków – najbardziej narażone są osoby starsze oraz mające choroby cywilizacyjne. Podczas migotania przedsionków dochodzi do utraty skurczów przedsionków, co w następstwie sprzyja powstawaniu skrzeplin, które mogą przedostać się poza serce i mogą doprowadzić do udaru mózgu.
• Nerwica serca – wywołana jest zaburzeniami stanu psychicznego np. podczas silnego stresu. Objawia się ostrym bólem w klatce piersiowej, kołataniem serca oraz dusznościami.
• Zaburzenia rytmu serca:

– arytmia – objawia się zaburzeniami rytmu serca takimi jak: przyśpieszenie lub zwolnienie i nieregularnością w funkcjonowaniu. Czyli gdy nasze serce bije za szybko, za wolno lub nieregularnie.

– tachykardia – inaczej zwana częstoskurczem, występuje wtedy, gdy nasze serce bije zbyt szybko. Serce kurczy się ponad 100 razy podczas 1 minuty.

– bradykardia – gdy rytm pracy serca jest zbyt wolny, nasze serce kurczy się wolniej niż 60 razy na 1 minutę.

– migotanie przedsionków – jedno z zaburzeń rytmu serca, objawiające się najczęściej kołataniem serca. Jest bardzo niebezpieczne, ponieważ często grozi nawet śmiercią.

Co szkodzi naszemu sercu?

Dobra kondycja naszego serca jest podstawą do dobrego i długiego życia. Co negatywnie wpływa na zdrowie naszego serca oraz czego powinniśmy unikać, aby je chronić?

• Cukrzyca – jest chorobą, która bardzo nasila procesy zapalne, w następstwie których narasta blaszka miażdżycowa. Zwiększa również ryzyko zgonów na zawał serca u mężczyzn dwukrotnie, a u kobiet nawet sześciokrotnie!
• Nadwaga – tkanka tłuszczowa, która występuje w nadmiarze przy nadwadze czy otyłości bardzo negatywnie wpływa na nasz układ sercowo – naczyniowy. Przyczynia się do wystąpienia nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, zakrzepicy oraz zawału serca.
• Wysoki cholesterol – zbyt wysoki poziom cholesterolu LDL – „złego cholesterolu” doprowadza do odkładania się substancji tłuszczowych na ścianach naczyń w wyniku czego może dojść do miażdżycy, a w konsekwencji do zawału serca.
• Alkohol – nadużywanie alkoholu bardzo często przyczynia się do nadciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca, a nawet zwiększa ryzyko migotania przedsionków.
• Palenie papierosów – zawarta w papierosach nikotyna oraz inne substancje chemiczne podnoszą ciśnienie tętnicze i przyspieszają akcje serca. Zwiększają ryzyko wystąpienia miażdżycy oraz zawału serca. Palenie bierne jest również szkodliwe!
• Zła dieta – przetworzona żywność, przetworzone mięso, fast food, energetyki i inne zawierają bardzo dużo konserwantów, soli, cukrów, nasyconych kwasów tłuszczowych oraz wiele innych substancji, które niekorzystnie wpływają na nasz cały organizm oraz serce. Taka dieta zwiększa ryzyko wystąpienia miażdżycy, zawału serca czy udaru mózgu.
• Stres – ma bardzo duży wpływ na nasze serce. Długotrwały stres jest bardzo niebezpieczny, ponieważ przybliża nas do wystąpienia zawału serca.
• Ignorowanie badań kontrolnych – dzięki badaniom kontrolnym możemy wcześniej wykryć chorobę oraz podjąć prawidłowe leczenie we wczesnym jej stadium.

Dieta na serce

Od dawna wiadomo, że zdrowa i zbilansowana dieta to kierunek do dobrego samopoczucia, zdrowia oraz pomoc w walce z wieloma schorzeniami m.in. chorobami serca. Co powinniśmy spożywać, a co ograniczyć bądź wykluczyć z naszej diety, aby mieć zdrowe i mocne serce? Badania wskazują, że przy profilaktyce chorób sercowo – naczyniowych powinniśmy głównie opierać się na dietach takich jak śródziemnomorska i DASH. Zarówno dieta śródziemnomorska jak i dieta DASH opiera się na spożywaniu przede wszystkim warzyw, owoców, nasion warzyw strączkowych, produktów pełnoziarnistych i zdrowych tłuszczy takich jak oliwa z oliwek oraz ograniczeniu produktów mlecznych i mięsa. Dieta DASH dodatkowo zaleca ograniczenie spożycia soli nawet do 1,5 mg na dobę.

Podsumowując wskazujemy jakie produkty powinny być spożywane w diecie na serce.

• Chudy nabiał – unikajmy tłustego mleka czy serów żółtych, topionych czy feta. Sięgajmy po produkty, które mają zawartość 1,5-2% tłuszczu.
• Owoce i warzywa – są to produkty niskotłuszczowe i niskokaloryczne, z wysoką zawartością błonnika pokarmowego, witamin i składników mineralnych. Zalecane są głównie rośliny strączkowe takie jak fasola i groch, pomidory, brokuły, brukselka, ziemniaki, szpinak, botwinka, bakłażan, awokado, banany, arbuz, agrest, czarna porzeczka, czereśnie, wiśnie, śliwki.
• Produkty pełnoziarniste – takie jak ciemne pieczywo, makaron, ryż, kasza gryczana czy jaglana zawierają duże ilości błonnika oraz cenne składniki mineralne.
• Orzechy – obniżają poziom cholesterolu LDL we krwi.
• Zdrowe tłuszcze – oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych takich jak omega – 3 i omega – 6, które korzystnie wpływają na profil lipidowy.
• Tłuste ryby – są źródłem cennych nienasyconych kwasów omega – 3, które dobroczynnie wpływają na serce i naczynia krwionośne. Do takich ryb należą m.in. łosoś, dorsz i tuńczyk.
• Mięso – tak, ale jak najmniej! Unikajmy mięsa czerwonego i tłustego, a w małych ilościach spożywajmy mięso chude z indyka lub kurczaka.

Witaminy i minerały na mocne i zdrowe serce

Warto również pamiętać, aby nasza dieta była bogata w witaminy i minerały, które wzmocnią nasze serce. Czasami warto sięgnąć po suplementy, aby uzupełnić braki składników odżywczych w naszej diecie. W tym przypadku takie suplementy powinny zawierać:

Witaminy

• witamina A – która między innymi bierze udział w metabolizmie tłuszczów.
• witaminy z grupy B – przede wszystkim B6, która odpowiada za prawidłowe działanie układu krwiotwórczego oraz B12, która pomaga obniżyć stężenie cholesterolu we krwi.
• witamina C – uczestniczy w produkcji kolagenu, który odgrywa istotną rolę w utrzymaniu prawidłowego stanu m.in. naczyń krwionośnych.
• witamina D – reguluje proces krzepliwości krwi oraz reguluje wydzielanie insuliny.
• witamina E – ma działanie przeciwzakrzepowe.

Składniki mineralne

• potas – odpowiada za prawidłowy skurcz mięśnia sercowego.
• magnez – reguluje rytm serca i krzepliwość krwi.
• sód – spełnia rolę w kontroli ciśnienia krwi.
• wapń – odpowiada za prawidłowe krzepnięcie krwi oraz obniża ciśnienie.
• selen – zmniejsza zdolność płytek krwi do agregacji, tzw. zlepiania się przez co zmniejsza ryzyko zakrzepów.
• cynk – reguluje ciśnienie krwi oraz pracę serca.
• krzem – niedobór tego pierwiastka sprzyja do łatwiejszego odkładania się płytek miażdżycowych.

Wpływ palenia papierosów na organizm

Palenie tytoniu przyczynia się do śmierci prawie 4 milionów ludzi na świecie w ciągu roku. Coraz więcej osób w Polsce sięga po papierosa i to już w bardzo młodym wieku. Światowa Organizacja Zdrowia uznaje nikotynę zawartą w papierosie jako narkotyk! Nikotyna zwiększa produkcję dopaminy, która daje uczucie przyjemności i przyczynia się do rozwoju uzależnienia. Nikotyna wraz z innymi substancjami, które są zawarte w papierosie zatruwa organizm oraz powoduje wiele chorób.

Jakie skutki powoduje palenie papierosów?

• Choroby układu oddechowego: obrzęk krtani, zapalenie strun głosowych, zmniejszenie objętości oddechowej, duszności, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
• Choroby układu krążenia: nadciśnienie, miażdżycę, udar, zawał.
• Choroby układu pokarmowego: wrzody żołądka lub dwunastnicy.
• Choroby nowotworowe: jamy ustnej, krtani, tchawicy, płuc, trzustki, nerek, wątroby, pęcherza moczowego.
• Problemy w jamie ustnej: choroby dziąseł, zapalenie dziąseł, próchnicę, paradontozę.
• Choroby tarczycy: nadczynność lub niedoczynność.
• Osteoporozę.
• Zapalenie spojówek.
• Problemy z zajściem w ciążę.
• Impotencję.
• Problemy ze snem.
• Problemy ze skórą, włosami i paznokciami.
• Nieprzyjemny zapach z ust.

Co znajduje się w dymie tytoniowym?

W dymie tytoniowym zawartych jest pod postacią gazów lub cząsteczek ponad 400 związków chemicznych, a ponad 40 z nich ma działanie rakotwórcze.

Te wszystkie poniżej wymienione substancje są bardzo szkodliwe dla naszego organizmu. Szczególnie niebezpieczne są dla małych dzieci, kobiet w ciąży, a także osób w starszym wieku.

• Nikotyna – neurotoksyna, która w wysokich dawkach działa upośledzająco na nasz organizm.
• Cyjanowodór – wykorzystywany podczas II wojny światowej przez wysłanników Hitlera w komorach gazowych.
• Aceton – rozpuszczalnik organiczny o właściwościach trujących.
• Kadm – metal ciężki wykazujący działanie rakotwórcze.
• Piren – silnie trujący związek.
• Naftyloamina – substancja używana w przemyśle drukarskim, wykazująca działanie rakotwórcze.
• Naftalina – używana jako środek przeciw molom.
• Metanol – trujący alkohol.
• Arsen – metal ciężki wykazujący trujące właściwości.
• Chlorek winylu – stosowany przy produkcji plastiku.
• Fenol – środek stosowany w dezynfekcji, wykazujący działanie trujące.
• Benzopiren – substancja silnie rakotwórcza.
• Dimetylonitrozamina – substancja silnie rakotwórcza.
• DDT – używany jako środek owadobójczy.
• Amoniak – drażniący gaz.
• Uretan – związek o działaniu rakotwórczym.
• Polon – pierwiastek rakotwórczy.
• Akrydyna – substancja stosowana do produkcji barwników.
• Ureatan – związek o działaniu rakotwórczym.
• Toluidyna – rozpuszczalnik chemiczny o właściwościach trujących.
• Butan – łatwopalny gaz.
• Formaldehyd – związek stosowany do konserwacji preparatów biologicznych.
• Toluen – rozpuszczalnik przemysłowy o działaniu rakotwórczym.
• Tlenek węgla – śmiertelnie trujący gaz.

Palenie bierne

Palenie bierne, czyli wdychanie dymu z papierosa wraz z wydychanym dymem przez osobę palącą jest również bardzo niebezpieczne i niekorzystnie wpływa na zdrowie biernego palacza. Opary powstające przy paleniu papierosów są silnie toksyczne dla organizmu zarówno dla osoby palącej jak i dla osoby niepalącej przebywającej w tym samym otoczeniu. Wdychany dym tytoniowy przez biernego palacza ma, aż 35 razy więcej dwutlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niż dym wdychany przez aktywnego palacza.

Palenie bierne powoduje wiele chorób, m.in. zwiększenie ryzyka zachorowania na raka płuc, rozwój miażdżycy, alergię, podrażnienia śluzówki i wiele innych.

Palenie w ciąży – jakie niesie konsekwencje?

Palenie w okresie ciąży jest nie tylko niezdrowe dla przyszłej mamy, ale również bardzo niebezpieczne dla dziecka, może spowodować, że dziecko nie będzie rozwijało się prawidłowo, a w przyszłości będzie mieć bardzo poważne problemy zdrowotne. Do głównych konsekwencji jakie niesie ze sobą palenie podczas ciąży należy: poród przedwczesny, poronienie, niska waga urodzeniowa dziecka, wady rozwojowe, śmierć łóżeczkowa, zwiększenie ryzyka wystąpienia alergii lub astmy u dziecka.

Cera palacza – charakterystyka

Palenie papierosów negatywnie wpływa również na wygląd zewnętrzny skóry. Obecne w dymie papierosowym wolne rodniki uszkadzają syntezę nowego kolagenu i elastyny. U palaczy szybciej spada poziom witaminy A, C oraz E oraz zwiększa się ryzyko stanów zapalnych skóry oraz rozwój chorób o podłożu atopowym.

Charakterystyczne cechy skóry palacza to:

– utrata elastyczności skóry,

– szaroziemisty kolor skóry,

– ścieńczenie naskórka,

– suchość oraz szorstkość skóry,

– przebarwienia,

– nieregularne zgrubienia,

– powstanie zmarszczek wokół ust oraz oczu, tzw. zmarszczek palacza,

– wystąpienie rumienia,

– powstanie teleangiektazji,

Dodatkowo osoby palące mają problem z żółtymi i łamliwymi paznokciami oraz z przyśpieszonym łysieniem i siwieniem włosów.

Co to są zmarszczki palacza?

Zmarszczki palacza powstają w efekcie częstotliwego i specyficznego ułożenia ust przy zaciąganiu się dymkiem z papierosa. Należą do grupy zmarszczek mimicznych, czyli takich związanych z rozciągnięciem określonej partii mięśni. Swoim wyglądem przypominają „kod kreskowy” są pionowe i z czasem się pogłębiają powodując deformację konturów ust. Wyglądają bardzo nieestetycznie i dodają lat. Są również kłopotliwe u osób, które na co dzień się malują, ponieważ kosmetyki kolorowe osadzają się w głębi zmarszczek i wygląda to niezbyt estetycznie.  Oczywiście podstawową przyczyną powstania zmarszczek palacza jest palenie papierosów, ale dodatkowo przyczyniają się do tego takie czynniki jak: częste żucie gumy, picie przez słomkę, bogata mimika, częste układanie ust w dziubek czy też specyficzny sposób mówienia.

Domowe sposoby na zmarszczki

Najlepszym sposobem na początek zwalczania zmarszczek palacza jest oczywiście rzucenie palenia! Dodatkowo powinniśmy zadbać o odpowiednie nawilżenie skóry poprzez picie co najmniej 2 litrów wody dziennie. Uzupełnieniem będzie zdrowa i zbilansowana dieta bogata w owoce i warzywa, natomiast wykluczająca przetworzone produkty, duże ilości cukru, soli i tłuszczy. Nadmierna ekspozycja na słońce, a tym bardziej częste wizyty w solarium również nie pomogą w walce ze zmarszczkami palacza, powinniśmy zabezpieczać skórę przed promieniami odpowiednio dobranym filtrem. Dodatkowo możemy wykonywać w warunkach domowych ćwiczenia na zmarszczki palacza, najlepiej powtarzać je w ciągu dnia około 3 razy i przed rozpoczęciem takich ćwiczeń pobudzić skórę poprzez lekkie oklepywanie opuszkami palców. Przykładowymi ćwiczeniami będą m.in. głośne wymawianie samogłosek, zaciskanie ust a także wysuwanie szczęki. Oczywiście kluczową rolę w walce ze zmarszczkami palacza jest odpowiednio dobrana pielęgnacja naszej skóry!

Najlepsze produkty na zmarszczki palacza

Co powinien zawierać w swoim składzie odpowiedni krem, który pomoże nam w walce ze zmarszczkami palacza?

• Witamina A – kosmetyki z zawartością witaminy A powodują, że skóra jest gładka i elastyczna. Sprawia również, że przebarwienia są mniej widoczne.
• Witamina C – zawarta w kosmetykach ma działanie ujędrniające na skórę, rozjaśnia oraz dodaje skórze blasku. Dodatkowo chroni skórę przed wolnymi rodnikami.
• Witamina E – w kosmetykach uzupełnia ubytki cementu międzykomórkowego. Wspomaga działanie skóry jako bariery ochronnej. Witamina E również wygładza, uelastycznia, ujędrnia i nawilża skórę oraz przeciwdziała szkodliwym skutkom promieniowania UV.
• Koenzym Q10 – chroni skórę przed działaniem niszczących ją czynników, dostarcza komórkom skóry energii do regeneracji oraz chroni skórę przed niedotlenieniem.
• Kolagen – zapewnia w skórze ciągłość procesów odnowy komórkowej oraz wpływa na utrzymanie właściwego poziomu nawilżenia skóry.
• Elastyna – zawarta w kosmetykach nadaje skórze elastyczność oraz sprężystość oraz poprawia jej witalność, dodatkowo wygładza drobne zmarszczki w tym powstałe te podczas palenia papierosów. Pełni również funkcję ochronną na działanie szkodliwych substancji chemicznych.
• Kwas hialuronowy – jest naturalnym składnikiem skóry i odpowiada za odpowiednie jej nawilżenie. Kosmetyki z zawartością kwasu hialuronowego przynoszą skórze ukojenie i odświeżenie.
• Flawonoidy – wykazują działanie hamujące proces kolagenazy. Są bardzo cenne w pielęgnacji skóry dojrzałej, wiotkiej i naczynkowej.
• Fitoestrogeny – kosmetyki z zawartością fitoestrogenów powinno stosować się po 40 roku życia. Związki te poprawiają nawilżenie i uelastycznienie naskórka.
• Peptydy – pobudzają wzrost kolagenu i wytwarzanie elastyny. Poprawiają ogólny wygląd skóry, zmniejszają widoczność bruzd i zmarszczek.
• Ceramidy – określane jako cement międzykomórkowy, działają jak bariera wodno-lipidowa. Chronią skórę przed nadmierną utratą wody oraz poprawiają jej zdolności wchłaniania. Wspomagają odpowiednie nawilżenie skóry.
• Wyciąg ze skrzypu polnego – zawarty w kosmetykach ma działanie ujędrniające oraz regenerujące. Działa również ściągająco, przez co ogranicza utratę płynów oraz chroni przed uszkodzeniami zewnętrznymi.
• Wyciąg z aloesu – zawarty w kosmetykach wyciąg z aloesu wpływa na zwiększenie ilości kolagenu oraz elastyny w skórze, pomaga w dostarczaniu tlenu do komórek skóry. Dodatkowo łagodzi objawy chorób skóry takich jak: alergia, egzema, łuszczyca, zmiany po trądzikowe.
• Wyciąg z awokado – doskonale sprawdza się w pielęgnacji cery dojrzałej i wysuszonej. Dogłębnie nawilża skórę i chroni przed utratą wilgoci. Przyśpiesza również regenerację naskórka i opóźnia procesy starzenia się skóry.
• Wyciąg z alg – te niepozorne wodorosty zawarte w kosmetykach głównie występujące jako maseczki doskonale regenerują naszą skórę oraz pielęgnują dzięki bardzo silnym właściwościom nawilżającym. Po kuracji skóra staje się gładka, elastyczna oraz miękka w dotyku. Wyciąg z alg wykazuje również działanie łagodzące oraz kojące.
• Wyciąg z wiesiołka – a dokładniej olej z wiesiołka zawiera w sobie bardzo duże ilości witaminy E oraz F, czyli nienasycone kwasy tłuszczowe. Ma działanie nawilżające i zatrzymuje wodę w skórze przez co również wykazuje działanie łagodzące na podrażnienia głównie związane ze skórą atopową.

Zabiegi na zmarszczki palacza

Najskuteczniejszą metodą w pozbyciu się zmarszczek palacza są jednak metody zabiegowe. Należy do nich m.in.

• Mezoterapia igłowa – polega na nakłuwaniu skóry bardzo cienką igłą oraz wstrzykiwaniu substancji w niewielkich ilościach poprawiających kondycję skóry.
• Nastrzykiwanie kwasem hialuronowym – jest to metoda, która polega na wypełnieniu zmarszczek palacza kwasem.
• Botoks – czyli ostrzykiwanie skóry toksyną botulinową, która hamuje wydzielanie acetylocholiny – substancji przewodzącej impulsy pomiędzy nerwami i mięśniami. Na skutek czego powoduje to częściowe unieruchomienie określonych partii skóry i w efekcie wygładza zmarszczki oraz zapobiega powstawaniu nowych.
• Nici liftingujące – inaczej nici PDO, mają za zadanie ujędrnienie skóry, ale także wygładzenie zmarszczek.
• Zabiegi laserowe – powodują przebudowę włókien elastylowych i kolagenowych, stymulują proces samoregeneracji oraz odmładzają skórę.

Kolagen – co to jest?

Nazwa kolagen pochodzi z języka greckiego tzn. kolla – klej oraz gennan – produkować. Kolagen to podstawowe białko tkanki łącznej występujące w organizmie człowieka, które jest budulcem wielu narządów. Stanowi około 30 % wszystkich białek ludzkich. Występuje w połączeniu z innymi białkami strukturalnymi, czyli elastyną oraz mukopolisacharydami, czyli kwasem hialuronowym. Kolagen jest tzw. spoiwem, które łączy ze sobą komórki, jest również budulcem skóry, zębów, kości, ścięgien, chrząstek, naczyń krwionośnych oraz rogówki oka. Wyróżniamy ok. 30 rodzajów kolagenu, gdzie każdy z nich pełni swoją konkretną rolę.

Z wiekiem zdolność kolagenu do jego produkcji spada, co wiąże się np. z problemami ze stawami, kłopotami z krążeniem oraz powstawaniem zmarszczek.

Z czego składa się kolagen?

Kolagen zbudowany jest z aminokwasów takich jak:

• Glicyna – umożliwia syntezę glukozy oraz kreatyny w organizmie. Jest neuroprzekaźnikiem w układzie nerwowym oraz odgrywa ważną rolę w budowie erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Dodatkowo jest odpowiedzialna za poprawne funkcjonowanie gruczołu krokowego.
• Lizyna – opóźnia proces starzenia się skóry, który wynika ze zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi. Dodatkowo jest ważnym składnikiem dla syntezy systemu immunologicznego oraz przeciwdziała chronicznemu zmęczeniu.
• Prolina – korzystnie wpływa na pracę stawów oraz naczyń krwionośnych. Posiada zdolność wiązania wody, dzięki niej skóra jest szybciej nawodniona. Obniża poziom wolnych rodników w komórkach. Dodatkowo odnawia budowę włókien kolagenowych, dzięki niej skóra jest bardziej elastyczna i odporna na promieniowania UV.
• Glutamina – Ma korzystny wpływa na pracę układu odpornościowego. Dodatkowo powoduje, że łatwiej możemy poradzić sobie problemami z koncentracją czy też lękiem.
• Argina – odpowiada również za wzmocnienie układu odpornościowego oraz u mężczyzn podnosi libido.

Rodzaje kolagenu

Wyróżniamy 29 typów kolagenu, które różnią się od siebie strukturą przestrzenną oraz lokalizacją w organizmie.

• Kolagen typ I – stanowi 90% białek kolagenowych, jest składnikiem budulcowym skóry oraz więzadeł, dodatkowo nadaje wytrzymałość tkanki łącznej. Obecny jest w ścięgnach, tkance łącznej kości, w skórze, tkance podskórnej oraz w tkance tworzącej blizny.
• Kolagen typ II – odpowiada za elastyczność ścięgien oraz wpływa na jakość ich struktury. Występuje w chrząstkach stawowych.
• Kolagen typ III – Tworzy włókna tkanki łącznej właściwej siateczkowej, występuje w tkance tworzącej się z fibroblastów.
• Kolagen typ IV – wytwarza cienkie membrany między tkankami organizmu, występuje w błonie podstawnej.
• Kolagen typ V – jest dopełnieniem kolagenu typu I
• Kolagen typ VI – jest odmianą kolagenu typu V i spełnia tą samą funkcję co kolagen typu V.
• Kolagen typ VII – obecny jest w skórze, w tkance nabłonkowej oraz na powierzchni tętnic.
• Kolagen typ VIII – znajduje się w śródbłonku.
• Kolagen typ IX – występuje w chrząstkach.
• Kolagen typ X – również znajduje się w chrząstkach.
• Kolagen typ XI – tak jak kolagen typu IX oraz X również występuje w chrząstkach.
• Kolagen typ XII – występuje w wielu tkankach tak jak kolagen typu I oraz III.

Działanie kolagenu

Kolagen pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie oraz bierze udział w wielu procesach.

• Działanie kolagenu na skórę – kolagen nie bez przyczyny nazywany jest białkiem młodości, to on odpowiada za utrzymanie gładkości, elastyczności oraz odpowiedniego napięcia i nawilżenia naszej skóry. Przyśpiesza również gojenie się ran.
• Działanie kolagenu na włosy – kolagen dostarcza aminokwasy, które odżywiają cebulki włosów, zapewniają prawidłowy wzrost, wzmacniają włosy oraz zapobiegają ich wypadaniu.
• Działanie kolagenu na stawy, ścięgna oraz więzadła – kolagen ma działanie nawilżające na stawy co zapobiega sztywnieniu ścięgien oraz więzadeł. Jest odpowiedzialny za produkcję mazi stawowej i stan chrząstki. Przyspiesza również regenerację tkanek zmienionych chorobowo.
• Działanie kolagenu na układ krwionośny – kolagen poprawia krążenie oraz zmniejsza ryzyko rozwoju chorób krążenia. Jest pomocny w kontrolowaniu ciśnienia, a dodatkowo rozszerza tętnice i oczyszcza ściany z tłuszczu.
• Działanie kolagenu na układ trawienny – przyśpiesza regenerację ścian komórkowych i dostarcza do organizmu aminokwasy. Pobudza również proces metaboliczny co sprzyja utracie zbędnych kilogramów.
• Działanie kolagenu na układ odpornościowy – kolagen ogranicza wnikanie drobnoustrojów czy toksyn do organizmu, przez co pełni bardzo ważną funkcję obronną w organizmie, a dokładnie w układzie odpornościowym.

Kolagen w żywności

Kolagen znajduje się w niektórych produktach takich jak: galaretki, żelatyna spożywcza, kurze łapki, podroby czy chrząstka rekina. Jednak te produkty nie należą do najzdrowszych i nie należy ich spożywać w nadmiarze. Aby ograniczyć proces spowolnienia produkcji kolagenu warto stosować dietę bogatą w koenzym Q10, który zawarty jest w rybach, kiełkach oraz roślinach strączkowych. Warto również zadbać o to, żeby dieta była bogata w takie witaminy jak C oraz E. Witamina C odpowiada za wzmocnienie struktury skóry oraz sprawia, że skóra jest bardziej jędrna. Natomiast witamina E spowalnia proces sieciowania kolagenu przez co sprawia, że skóra jest bardziej sprężysta.

Skutki niedoboru kolagenu

Z upływem lat zdolność do odtwarzania włókien kolagenowych maleje, a nawet zanika. Proces ten zaczyna się już po 25 roku życia, natomiast po 60 może zupełnie ustać. Ta sytuacja skutkuje problemami ze skórą, osłabieniem włosów, problemami ze stawami, problemami z widzeniem czy też zmianami w pracy narządów wewnętrznych. Skóra staje się mniej elastyczna i pojawiają się zmarszczki, włosy stają się słabsze i łamliwe oraz nasila się ich wypadanie. Dodatkowo nasila się powstawanie cellulitu oraz pojawiają się rozstępy. Kości mogą ulec odwapnieniu i są bardziej narażone na złamania. Częściej skarżymy się na problem taki jak sztywność stawów oraz bóle kręgosłupa. Zaburzenie produkcji kolagenu odzwierciedla się również przy odporności organizmu, bowiem osłabiona jest naturalna bariera, która jest tworzona przez kolagen i ma na celu zapobieganie przedostaniu się do organizmu bakterii i toksyn.

Nadmiar kolagenu w organizmie

Maksymalna dawka dobowa kolagenu wynosi 4000 mg i jej przekroczenie może doprowadzić do działań niepożądanych oraz do przedawkowania kolagenu. Do działań niepożądanych możemy zaliczyć: osłabienie, bóle mięśni i stawów, problemy z wypróżnianiem, nieprzyjemny posmak w ustach oraz reakcje alergiczne.

Nadmiar kolagenu w organizmie niesie za sobą poważne konsekwencje m.in. może prowadzić do bliznowacenia. Dochodzi do tego, gdy kolagen, najczęściej typu III w nadmiarze gromadzi się w okolicy gojącej się rany. Dodatkowo może dojść do kumulacji kolagenu i bliznowacenia w narządach wewnętrznych takich jak wątroba. Przykładowo marskość wątroby jest chorobą związaną z nadmiernym jej bliznowaceniem. Dlatego musimy pamiętać, aby poziom kolagenu był odpowiedni w naszym organizmie, należy zadbać o zbilansowaną dietę oraz suplementację kolagenu w odpowiednich dawkach.

Zastosowanie kolagenu w kosmetyce

Kolagen w kosmetyce czy dermatologii ma bardzo szerokie zastosowanie, wpływa między innymi na:

• Spowolnienie procesu starzenia skóry,
• Ujędrnienie i nawilżenie skóry,
• Wygładzenie skóry oraz poprawę jej pigmentacji,
• Wygładzenie zmarszczek oraz likwidację worków i cieni pod oczami,
• Poprawę owalu twarzy,
• Tworzenie na powierzchni skóry filmu, który zatrzymuję wodę,
• Uelastycznienie oraz zmiękczenie naskórka,
• Pomoc w leczeniu trądziku młodzieńczego i różowatego,
• Zmniejszenie zmian zapalnych skóry,
• Pomoc w leczeniu skóry alergicznej, atopowej,
• Ujędrnienie biustu,
• Pomoc w likwidacji oraz zapobieganie cellulitu oraz rozstępów,
• Wzmocnienie paznokci,
• Regenerację oraz wzmocnienie włosów,
• Zatrzymanie łysienia plackowatego,
• Pomoc w oparzeniach oraz od mrożeniach,
• Regulację przemiany materii.

Zastosowanie kolagenu w medycynie

Kolagen znajduje również zastosowanie w medycynie, nie tylko w medycynie estetycznej jako wypełniacz do wyrównania powierzchni skóry czy ust, ale również jako:

• Pomoc w leczeniu żylaków,
• Zastosowanie w terapii paradontozy,
• Zastosowanie w terapii chorób białka oka,
• Pomoc w leczeniu łysienia plackowatego,
• Przyśpieszenie procesu gojenia się ran,
• Pomoc w leczeniu oparzeń oraz od mrożeń,
• Spłycenie zmarszczek wokół oczu i ust,
• Wypełnienie bruzd,
• Wypełnienie zmarszczek oraz tzw. kurzych łapek,
• Likwidację blizn,
• Pozbycie się rozstępów,
• Zmniejszenie widoczności cellulitu,
• Uzupełnienie niedoboru kolagenu w skórze,
• Zmniejszenie skutków ukąszeń oraz użądleń przez owady.

Kolagen jako wypełniacz tkankowy

W gabinetach medycyny estetycznej, możemy spotkać się z zabiegami takimi jak aplikowanie kwasu hialuronowego za pomocą cienkiej i długiej igły do mezoterapii pod skórę. Zabiegi takie wykonywane są po uprzedniej konsultacji medycznej. Przeciwskazaniami do takiego zabiegu jest: ciąża, okres karmienia piersią, choroby autoimmunologiczne, choroby nowotworowe, nieuregulowana cukrzyca oraz stany zapalne w okolicy miejsc, które mają zostać poddane zabiegowi.

Zabiegi zalecane są dla osób, które chcą powstrzymać proces starzenia się skóry oraz poprawić jej niedoskonałości. Wskazaniami do zabiegu jest: chęć długotrwałego odmłodzenia skóry, poprawę kondycji skóry twarzy, szyi i dłoni, likwidacja blizn po trądzikowych, spłycenie zmarszczek wokół oczu i ust, zwalczenie cellulitu i rozstępów oraz zapobieganie nadmiernemu wypadaniu włosów.

Lekarze w celu uzyskania pełnego efektu zachęcają do serii takich zabiegów w odstępie czasu ok. 2 – 3 tygodni.

Bezpośrednio po zabiegu nie powinno się nakładać makijażu i korzystać z ekspozycji na słońce. Natomiast powinniśmy stosować kremy o właściwościach łagodzących i kojących.

Pamiętajmy, aby takie zabiegi wykonywane były przez przeszkolone osoby w profesjonalnych gabinetach medycyny estetycznej.

Kolagen naturalny – rodzaje

Kolagen naturalny tak jak wspominaliśmy jest elementem tkanki łącznej występujący w naszym organizmie. Do rodzajów kolagenu naturalnego zaliczamy:

– kolagen rybi inaczej morski – najbardziej zbliżony budową do ludzkiego,

– kolagen zwierzęcy,

– kolagen natywny,

– kolagen hydrolizowany,

– kolagen roślinny,

– kolagen liofilizowany,

– atelokolagen,

– mikrokolagen,

Kolagen kosmetyczny czy kolagen w tabletkach?

Kolagen zawarty jest w wielu produktach aplikowanych na skórę, takich jak: kremy, maski, żele, serum, płatki pod oczy. Zazwyczaj są pochodzenia zwierzęcego, morskiego lub roślinnego. Takie preparaty kosmetyczne nie przenoszą kolagenu do głębszych warstw skóry, tylko tworzą na jej powierzchni film, który zabezpiecza ją przed utratą wody, dlatego właśnie skóra pozostaje nawilżona.

Kolagen jako suplement diety, czyli inaczej nutriceutyk wraz z jego hydrolizatem poprawia wygląd naszej skóry oraz opóźnia efekty jej starzenia się. Dodatkowo poprawia kondycję paznokci, włosów oraz redukuje cellulit i rozstępy. Zazwyczaj takie suplementy zawierają również substancje pomocnicze, które wspierają wchłanianie lub wzmacniają działanie kolagenu, czyli takie jak: witamina C lub glukozaminę. Nutriceutyki występują pod postacią proszku, płynów, tabletek i kapsułek.

Aby uzyskać jak najlepsze efekty warto jest stosować połączoną kurację kolagenem, tzn. stosowanie kosmetyków z zawartością kolagenu oraz suplementację doustną.

Jak stosować kolagen zewnętrznie?

Kolagen przede wszystkim powinien być nakładany na czystą i lekko wilgotną skórę. Należy nakładać produkt delikatnie, wklepując opuszkami palca ruchami zgodnymi z układem mięśni. Kolagen należy stosować raz, a nawet dwa razy dziennie, czyli rano i wieczorem. Po nałożeniu powinien być całkowicie wchłonięty, jeśli pozostaje na skórze oznacza to, że aplikowana jest zbyt duża ilość kolagenu. Po wchłonięciu możemy zastosować ulubiony krem, ale nie powinien zawierać takich substancji jak: retinol, ceramidy, cynk i kwasy owocowe. Aby działanie kolagenu było bardziej skuteczne powinniśmy minimum raz w tygodniu stosować peeling i na czas kuracji zrezygnować z korzystania z solarium.

Pamiętajmy, że kolagen zawarty w kosmetykach nie jest wchłaniany do głębszych warstw skóry!

Podczas kuracji warto jest suplementować witaminę C, a dodatkowo możemy zastosować kolagen rybi w formie suplementów takich jak: tabletki, kapsułki, kolagen w proszku, kolagen do picia. Połączenie obydwu kuracji znacząco wpłynie na poprawę stanu skóry.

Kolagenoza

Kolagenoza jest to nazwa grupy chorób tkanki łącznej, które w następstwie powodują zmiany zwyrodnieniowe. Kolagenoza najczęściej dotyczy skóry i stawów i należą do niej: reumatoidalne zapalenie stawów, układowe zapalenie naczyń, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, rumień guzowaty oraz toczeń rumieniowy układowy.

Objawami kolagenozy przy RZS są ból, obrzęk oraz sztywność w obrębie stawów. W przypadku młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów zwanego inaczej chorobą Stilla może wystąpić stan zapalny kolan, kostek, nadgarstków, łokci, bioder czy palców u rąk i nóg. Do objawów kolagenozy podczas tocznia rumieniowatego zaliczamy powstanie najczęściej na twarzy rumienia w kształcie motyla. W przypadku rumienia guzowatego na skórze zazwyczaj pojawiają się twarde i bolesne guzki.

Kolagen, kwas hialuronowy i elastyna…

Kolagen i kwas hialuronowy mają bardzo szerokie zastosowanie w kosmetologii, dermatologii czy medycynie estetycznej, używane są w celu poprawy wyglądu skóry.

Na rynku dostępne są również kosmetyki i suplementy, które zawierają kolagen, elastynę oraz kwas hialuronowy.

Co ich łączy, a co różni w swoim działaniu oraz którą substancję wybrać?

Zarówno kolagen jak i kwas hialuronowy oraz elastyna występują naturalnie w naszym organizmie, a największe ilości przede wszystkim w skórze i tkance podskórnej.

Kwas hialuronowy przede wszystkim posiada zdolność wiązania wody, do jednej cząsteczki kwasu hialuronowego może przylegać nawet 250 cząsteczek wody! Dlatego właśnie kwas hialuronowy uważany jest za wypełniacz.

Kolagen tak jak wspominaliśmy wcześniej odpowiada za elastyczność oraz prawidłowe ukrwienie oraz odżywienie skóry. Tworzy pewnego rodzaju rusztowanie, na którym opierają się komórki.

Elastyna to białko strukturalne, które ma wpływ na elastyczność i sprężystość skóry. To dzięki niej nasza skóra po naciągnięciu powraca do pierwotnego kształtu! Stanowi również budulec więzadeł, ścięgien i znajduje się w ścianach naczyń krwionośnych.

Działanie elastyny i kolagenu jest silnie powiązane – jeśli jednego nam ubywa wraz z wiekiem to spada również poziom drugiego.

Podsumowując możemy stwierdzić, że kwas hialuronowy, elastyna i kolagen współpracują ze sobą. Odpowiadają za elastyczność i wypełnienie tkanki podskórnej, dzięki temu zapewniają młody i gładki wygląd skóry.

Potas – funkcje

Potas jest bardzo ważnym składnikiem w naszym organizmie, jest jednym z pierwiastków tworzących gospodarkę elektrolitową organizmu. Ma wpływ na gospodarkę wodną i kwasowo – zasadową organizmu oraz bierze udział w utrzymaniu odpowiedniego ciśnienia osmotycznego. Ponadto ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego układu nerwowego oraz pracę naszego mózgu. Odpowiada za prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych oraz reguluje poziom pH komórek. Dodatkowo kontroluje ciśnienie krwi oraz pracę nerek. Odgrywa również ważną rolę w przemianie węglowodanów.

Dzienne zapotrzebowanie na potas u dzieci i młodzieży wynosi ok. 4,500 mg, a u dorosłych ok. 4,700 mg.

Przyczyny niedoboru potasu

Do najczęstszych przyczyn hipokaliemii inaczej zaburzenia elektrolitowego, na skutek niedoboru potasu zaliczamy:

• Zbyt małą podaż potasu w diecie – stosowanie diety ubogiej w potas, diety eliminacyjne,
• Nadmierna utrata potasu – długotrwałe biegunki, wymioty, nadmierne pocenie się np. w przebiegu gorączki, oparzenia.
• Przewlekłe choroby jelit – zespół jelita krótkiego, przetoki,
• Kwasica ketonowa – przy podaniu zbyt dużej dawki insuliny w przebiegu cukrzycy,
• Przyjmowane leki np. diuretyki pętlowe, mineralokortykoidy, glikokortykoidy oraz niektóre antybiotyki,
• Stosowanie ziół moczopędnych – wraz z nasilonym wydalaniem moczu wydalany jest potas z naszego organizmu,
• Choroby: Zaburzenia endokrynologiczne, cukrzyca, nowotwory jajników i nerek,
• Niedobór magnezu – oba te pierwiastki uczestniczą w transporcie elektrolitów przez błony komórkowe, dlatego warto zadbać, aby poziom magnezu i potasu pozostawał na właściwym poziomie,
• Cukier – rafinowany cukier, którego najwięcej zawierają słodycze, podczas jego trawienia organizm zużywa swoje cenne zasoby m.in. potas,
• Sól – spożywanie soli w dużych ilościach nie służy naszemu organizmowi, a dodatkowo ma negatywny wpływ na gospodarkę potasową. Zawarty sód w soli kuchennej usuwany jest wraz z moczem wraz z cennymi elektrolitami,
• Kawa i alkohol w dużych ilościach – mają działanie moczopędne i mogą przyczyniać się do nadmiernego wydalania potasu wraz z moczem,
• Stres – podczas sytuacji stresowych uaktywnia się nadprodukcja hormonu aldosteron, który w nadmiarze prowadzi do ubytków potasu.

Skutki niedoboru potasu

Niedobór potasu wywołuje nieprzyjemne objawy i jest niebezpieczny dla naszego organizmu.

Do objawów, które zauważamy przy spadku potasu należą:

• Zaburzenia rytmu serca – kołatanie serca, częstoskurcz komorowy,
• Nieznaczny wzrost ciśnienia krwi,
• Osłabienie mięśni, bolesne skurcze mięśni, a zwłaszcza łydek,
• Zatrzymanie moczu,
• Zaparcia, a nawet niedrożność porażenna jelit,
• Zatrzymanie wody w organizmie,
• Obrzęk kończyn dolnych i górnych oraz twarzy
• Uczucie drętwienia czy też mrowienia skóry,
• Ciągłe uczucie zmęczenia,
• Nadpobudliwość nerwowa i apatia,
• Nadmierna suchość skóry, trądzik.

Leczenie niedoboru potasu jest uzależnione od jego nasilenia, zazwyczaj stosowana jest terapia, polegająca na podaniu doustnym lub dożylnym potasu w odpowiedniej dawce oraz zastosowanie leków blokujących wydalanie potasu.

Naturalne źródła potasu

Do najlepszych i naturalnych źródeł potasu zaliczamy:

• Owoce – awokado, melony, banany, kiwi, śliwki, morele, cytrusy
• Suszone owoce – rodzynki, figi, morele, daktyle, śliwki
• Warzywa – pomidory, ziemniaki, dynia, brokuł
• Warzywa strączkowe– soja, fasola, groch, soczewica
• Orzechy – pistacje, migdały, wiórki kokosowe
• Mleko oraz przetwory mleczne – mleko, mleko w proszku, jogurt naturalny
• Nasiona oraz ziarna – kakao, mak, pestki dyni, ziarna słonecznika
• Mięso – pierś indyka lub pierś kurczaka, królik, mięso czerwone, dziczyzna
• Ryby – łosoś, dorsz, flądra, makrela, sardynki, halibut
• Kasze gruboziarniste, chleb pełnoziarnisty
• Płatki owsiane, żytnie i jęczmienne

Nadmiar potasu w organizmie

Zarówno niedobór jak i nadmiar potasu jest bardzo niebezpieczny dla naszego organizm, a nawet sytuacji, która zagraża życiu. Do hiperkaliemii, czyli nadmiaru potasu dochodzi wtedy, gdy jest zbyt wysoka podaż potasu bądź podczas nieprawidłowego wydalania potasu.

Przyczynami hiperkaliemii jest: niewydolność nerek, czyli zmniejszenie wydzielania potasu przez nerki, zaburzenia wchłaniania zwrotnego sodu, nadmierne wchłanianie zwrotne chlorków oraz zmniejszenie objętości krwi krążącej.

Objawy, które świadczą o nadmiarze potasu w organizmie to: zaburzenia oddechowe, osłabienie mięśni, porażenie wiotkie, migotanie komór, a nawet zatrzymanie pracy serca!

Dlatego hiperkaliemia to stan, który wymaga niezwłocznej interwencji lekarskiej.

Jak szybko uzupełnić niedobór potasu?

Według zaleceń dzienne zapotrzebowanie na potas u osoby dorosłej to 4700mg, natomiast u kobiety w ciąży bądź karmiącej to 5100 mg. Najlepiej jest stosować odpowiednią i zbilansowaną dietę bogatą w naturalne źródła potasu, aby nie dopuścić do jego niedoboru w naszym organizmie. W przypadkach wymaganego zwiększenia podaży potasu należy sięgnąć po suplementację. W aptekach możemy spotkać kilka rodzajów potasu, m.in. chlorek potasu, glukonian potasu, asparaginian potasu, cytrynian potasu oraz wodorowęglan potasu.

Potas, magnez, sód i wapń…

należą do najważniejszych elektrolitów naszego organizmu. Niedobór nawet jednego z nich może skutkować nieprzyjemnymi objawami takimi jak: złe samopoczucie, osłabienie, omdlenia, zaburzenia rytmu serca i wiele innych. To one odpowiadają za przenoszenie impulsów nerwowych oraz utrzymanie napięcia w błonach komórkowych.

Magnez jest katalizatorem wielu enzymów, odpowiada za proces krzepnięcia krwi i skurcz mięśnia sercowego. Dodatkowo jest budulcem kości oraz odpowiada za właściwą pracę serca. Do objawów niedoboru magnezu należą: zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, osłabienie mięśni, drżenie kończyn i powiek, pogorszenie nastroju i apatia. Aby zapobiec niedoborom magnezu nasza dieta powinna być bogata w takie produkty jak: kasza gryczana, kakao, pestki dyni, szpinak, migdały, soczewica, soja, warzywa strączkowe, banany i woda mineralna.

Wapń jest głównym budulcem kości oraz jest niezbędny do prawidłowego procesu krzepnięcia krwi. Odgrywa również ważną rolę w prawidłowym działaniu układu nerwowego oraz pracy serca. Objawami niedoboru wapnia mogą być: drętwienie i skurcze mięśni kończyn i twarzy, światłowstręt, bóle w obrębie klatki piersiowej i brzucha, utraty świadomości, bóle głowy, napady astmy. Do głównych źródeł wapnia zaliczamy: mleko, jogurty, kefir, śmietanę, sery żółte oraz feta, tofu, jarmuż, brokuł, kapusta, natkę pietruszki, rośliny strączkowe, suszone owoce, migdały, orzechy laskowe, ziarna, nasiona chia, pomarańczę i czarną porzeczkę.

Sód jest odpowiedzialny za prawidłowe utrzymanie objętości płynów oraz ciśnienia tętniczego krwi, odpowiada także za prawidłowe przewodnictwo nerwowe. Na skutek niedoboru sodu mogą wystąpić objawy takie jak: bóle głowy, nudności i wymioty, zaburzenia snu, osłabienie, skurcze i drgawki mięśni, drażliwość, a nawet obrzęk mózgu, który jest zagrażający życiu. Do źródeł sodu zaliczamy: sery dojrzewające i topione, kiszonki, oliwki, sos sojowy, przetwory mięsne, płatki owsiane, otręby pszenne, płatki żytnie i płatki kukurydziane.

Aby sprawdzić czy poziom elektrolitów w naszym organizmie jest prawidłowy należy wykonać badanie zwane jonogramem. Polega na oznaczeniu stężenia najważniejszych elektrolitów takich jak jony potasu, wapnia, magnezu, sodu oraz jony chlorkowe przy pobraniu krwi z żyły. Badanie najlepiej wykonać rano na czczo. Wskazaniami do wykonania takiego badania są objawy takie jak: nieprawidłowe ciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia rytmu serca, obrzęki kończyn zwłaszcza dolnych, skurcze i bóle mięśni, zawroty głowy i omdlenia, zaburzenia funkcji nerek, cukrzyca, przyjmowanie niektórych leków (insuliny, glikokortykosteroidów, furosemidu, leków astmatycznych), spożywanie dużych ilości alkoholu i kawy.

Normy dla powyższych elektrolitów prezentują się następująco:

• Potas – 3,8 – 5,5 mmol/l
• Magnez – 08 – 1,3 mmol/l
• Wapń – 2,25 – 2,75 mmol/l
• Sód – 135 – 145 mmol/l
• Jony chlorkowe – 98 – 106 mmol//

Budowa i funkcje oka

Oko jest jednym z najważniejszych i najbardziej skomplikowanych narządów w organizmie. Dostarcza większość informacji (ok. 80%), które płyną ze środowiska zewnętrznego do mózgu. Narząd wzroku zbudowany jest z gałki ocznej, mięśni gałki ocznej, dróg wzrokowych, powiek oraz gruczołów łzowych.

Gałkę oczną tworzą trzy warstwy:

• błona wewnętrzna – którą tworzy siatkówka,
• błona środkowa – w skład której wchodzi tęczówka, ciało rzęskowe oraz naczyniówka,
• błona zewnętrzna – obejmuje twardówka i rogówka.

Oko jest odpowiedzialne za odbieranie bodźców wzrokowych i przekształcanie ich na bodźce nerwowe. Dodatkowo poza możliwością widzenia, oko pomaga utrzymać koordynację oraz równowagę ruchową. Jakie funkcje pełnią poszczególne elementy wchodzące w skład budowy oka?

• twardówka – otacza oko od strony oczodołów, nadaje kształt gałce ocznej oraz chroni oko przed urazami.
• rogówka – załamuje i skupia promienie świetlne. Przez rogówkę światło wpada do oka.
• tęczówka – kontroluje ilość promieni świetlnych, które przedostają się do siatkówki oka.
• soczewka – skupia w sobie promienie świetlne, dzięki niej jest możliwe widzenie obiektów o ostrych kształtach.
• siatkówka – zlokalizowana na tylnej powierzchni gałki ocznej. Odbiera impulsy świetlne i przekształca w impulsy elektryczne, które poprzez nerw wzrokowy docierają do mózgu.

Od czego psuje się wzrok?

• Technologia LED – telewizor, tablet, laptop czy smartfon wytwarzają światło LED i długotrwałe oddziaływanie tego światła negatywnie wpływa na oczy i może nieodwracalnie uszkodzić nasz wzrok.
• Brak okularów przeciwsłonecznych bądź okulary bez filtra UV – chodzenie w słoneczny dzień bez okularów przeciwsłonecznych narażamy nasz wzrok na szkodliwe promieniowanie słoneczne.
• Patrzenie w źródło światła – patrzenie w słońce bądź sztuczne światło (takie jak żarówki i lampy) nadwyrężają nasz wzrok.
• Palenie papierosów – ma również negatywny wpływ na nasz wzrok, osoby palące papierosy mogą zaobserwować rozmycie obrazu, ale też bardziej narażeni są na zwyrodnienie plamki żółtej oka.
• Nieprawidłowe używanie soczewek – przy stosowaniu soczewek należy unikać kontaktu z wodą, podczas kąpieli najlepiej je zdjąć, ponieważ może dojść do przedostania się bakterii bądź innych niebezpiecznych infekcji. Soczewki powinny być używane nie dłużej niż zapisane jest na ulotce. Dodatkowo pamiętajmy, aby zdejmować soczewki na czas snu.
• Pocieranie oczu – odruchowe i często nieświadome pocieranie oczu zwiększa ryzyko rozwoju różnych infekcji lub zapalenia.

Wpływ komputera na wzrok

Monitor komputera emituje kilka rodzajów promieniowania:

• rentgenowskie, czyli promienie X, które są emitowane przez tylną część monitora,
• podczerwone, czyli promienie IR, które są emitowane przez tylną część monitora,
• niskoczęstotliwościowe, czyli promienie VLF oraz ELF, które są emitowane przez tylną część monitora,
• ultrafioletowe, czyli promienie UV (znikome)

Monitory komputera bądź innych urządzeń takich jak smartfon, laptop i tablet emitują światło, a szczególnie niebezpieczne dla oczu jest światło niebieskie. Mogą doprowadzić do uszkodzenia siatkówki, a dodatkowo zaburzają wydzielanie melatoniny w organizmie, czyli rozregulowują rytm dobowy. Promieniowanie podczerwone najczęściej powoduje różne choroby oczu, natomiast promieniowanie niskoczęstotliwościowe, czyli VLF oraz ELF najczęściej przyczyniają się do pogłębiania wad wzroku.

Do najczęstszych objawów długiej pracy przed komputerem należą:

• nieostre widzenie,
• zmęczenie oczu,
• zaczerwienienie oczu,
• świąd oczu,
• nadmierne łzawienie.

Choroby oczu

Wady czy też choroby oczu obejmują coraz większą grupę osób. Dlatego jeśli zauważymy pogorszenie widzenia, obecność ciała obcego, ból lub świąd oczu czy też zaczerwienienie powinniśmy udać się do okulisty i ustalić przyczynę dolegliwości.

Do najczęstszych chorób oczu należą:

• Zapalenie spojówek – najczęściej dochodzi poprzez zakażenie wirusowe lub bakteryjne, ale niekiedy wywołane jest poprzez czynniki drażniące takie jak kurz, pył, dym czy zanieczyszczenia powietrza. Może być również wywołane reakcją alergiczną. Objawia się przekrwieniem oka oraz obrzęknięciem spojówki i wydzieliną śluzową lub ropną.
• Zespół suchego oka – spowodowane niedostateczną ilością wydzielanych łez lub nieprawidłowym ich składem, która doprowadza do zbyt niskiego nawilżenia rogówki i spojówki. Objawia się stale podrażnionymi oczami, suchością, uczuciem pieczenia oraz ciągłego zmęczenia oczu. Do dodatkowych objawów możemy zaliczyć również uczucie ciała obcego (piasku pod powiekami), światłowstręt oraz zamglone widzenie.
• Jaskra – wywołana jest poprzez podwyższone ciśnienie w gałce ocznej bądź zaburzenia ukrwienia nerwu wzrokowego. Jaskra może spowodować do uszkodzenia nerwu wzrokowego, czyli do pogorszenia widzenia, a nawet utraty wzroku! Do objawów jaskry zaliczamy: pojawienie się mroczków lub jasnych obwódek wokół źródeł światła, brak skrajnych części obrazów, trudności z adaptacją widzenia w ciemności, częste bóle głowy.
• Katarakta (zaćma) – najczęściej występuje u osób starszych i doprowadza do częściowego lub całkowitego zmętnienia soczewki. Może być konsekwencją jaskry, cukrzycy bądź skutkiem terapii sterydami. Objawia się zamglonym i niewyraźnym widzeniem oraz zaburzeniami widzenia w ocenie odległości.
• Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) – powstaje przy uszkodzeniu plamki żółtej, która jest częścią siatkówki i jest odpowiedzialna za najdokładniejsze widzenie. Choroba doprowadza do częściowej lub całkowitej i nieodwracalnej utraty widzenia centralnego. Charakterystycznym objawem jest pojawienie się mroczka centralnego, inaczej ciemnej plamy na środku obrazu. Obraz staje się rozmyty, a przedmioty z pofałdowanymi krawędziami.
• Odwarstwienie siatkówki – powstaje na skutek odklejenia się światłoczułej tkanki od ściany gałki ocznej. Objawami są pojawienie się tzw. latających muszek, kropek w polu widzenia, co w następstwie znacznie zmniejsza pole widzenia. Gdy zobaczymy nagłe błyski konieczna jest szybka wizyta u specjalisty, ponieważ taki objaw zazwyczaj jest sygnałem uszkodzenia siatkówki.
• Inne choroby oczu takie jak: zwyrodnienie ciała szklistego, zwyrodnienie siatkówki, retinopatia barwnikowa, retinopatia cukrzycowa.
• Wady wzroku: krótkowzroczność, dalekowzroczność (nadwzroczność), astygmatyzm, daltonizm, starowzroczność (presbiopia).

Zmęczone oczy

Praca przed monitorem komputera, zanieczyszczenia powietrza, niedobory witamin, źle dobrane okulary, nieleczone wady wzroku czy też działanie promieniowania UV mogą być przyczyną zmęczonych oczu.

Do najczęstszych objawów jakie towarzyszą zmęczonym oczom możemy zaliczyć:

– uczucie piasku pod powiekami,

– zaczerwienienie oczu,

– pieczenie i swędzenie oczu,

– nadwrażliwość na światło,

– chwilowy spadek ostrości widzenia,

– zamglenie,

– suchość oczu,

– drżenie powiek,

– obrzęk powiek,

– ból oczu,

– bóle głowy.

Sposoby na zmęczone oczy

• Regularne badania wzroku,
• Dobór odpowiednich szkieł lub soczewek,
• Odpowiednie nawilżenie oczu, picie odpowiedniej ilości wody oraz używanie nawilżających kropli do oczu.
• Odpowiednia higiena pracy przy komputerze.
• Zachowanie odpowiedniego nawilżenia powietrza w pomieszczeniach oraz wietrzenie pomieszczeń,
• Odpowiednia dieta, bogata w witaminy A, B, C, E, luteinę, cynk, miedź, selen, kwasy omega – 3.
• Ochrona wzroku przed promieniami UV, poprzez odpowiedni dobór okularów przeciwsłonecznych z filtrem.
• Odpowiednie oświetlenie, niezdrowe dla wzroku jest słabe lub zbyt mocne światło.
• Używanie do makijażu oraz do demakijażu odpowiednich i łagodnych kosmetyków, które nie powodują podrażnienia.

Co jest dobre na wzrok?

• Dieta – jak wiadomo dieta ma wpływ na cały nasz organizm, również na nasz wzrok! Co powinniśmy jeść, aby nasze oczy były zdrowe, a wzrok doskonały? Przede wszystkim produkty bogate w witaminy i minerały takie jak: witamina A, C, E oraz cynk, miedz, mangan i selen. Dodatkowo produkty w naszej diecie powinny zawierać: luteinę, kwasy omega-3 oraz antocyjany.
• Ochrona wzroku przed promieniami UV – szkła w naszych okularach przeciwsłonecznych powinny zabezpieczać wzrok w 90-100%. Oznaczone są kategorią filtra UV 3 lub UV 4.
• Ograniczenie czasu spędzonego przed ekranami – ciągłe patrzenie w smartfon, tablet, komputer czy też telewizor nie wpływa pozytywnie na nasz wzrok, dlatego postarajmy się ograniczyć korzystanie z tych urządzeń, a zwłaszcza przed snem, gdzie wydzielane niebieskie światło utrudni nam dodatkowo zasypianie.
• Aktywność fizyczna – również ma wpływ na nasze widzenie, bowiem obniża ryzyko wystąpienia chorób (cukrzyca), które wpływają na problemy ze wzrokiem.
• Odpowiednia higiena oczu – wspólne ręczniki, kosmetyki, brudne ręce czy zanieczyszczone soczewki są źródłem drobnoustrojów, które mogą doprowadzić do infekcji czy zakażenia. Dlatego pamiętajmy, aby zachować odpowiednią higienę również naszych oczu.