Miesiąc: listopad 2021

Witamina K należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Tak jak inne witaminy odgrywa ważną rolę w organizmie człowieka, m.in. odgrywa istotną rolę w procesie krzepnięcia krwi oraz regulacji poziomu wapnia we krwi. Została odkryta przez Henryka Dama już w 1953 roku, który po ośmiu latach z Edwardem Doisy otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. Jest jedną z najtrwalszych witamin i bardzo ciężko jest nabawić się jej niedoboru. Witamina K klasyfikuje trzy formy takie jak: witamina K1 – filochinon (syntetyzowaną w roślinach), witamina K2 – menachinon (produkowana przez bakterie w jelicie cienkim) oraz K3 – menadion (syntetyczna forma witaminy K).

Witamina K1 jest rozpuszczalna w tłuszczach i syntetyzowana przez rośliny, dostarczana jest do organizmu wraz z pożywieniem.

Witamina K2 jest również rozpuszczalna w tłuszczach i produkowana jest przez drobnoustroje, które występują w układzie pokarmowym tworzące florę bakteryjną.

Witamina K3, czyli syntetyczna pochodna witaminy K, jest rozpuszczalna w wodzie i wykazuje większą przyswajalność od naturalnej formy witaminy K1.

Witamina K – działanie

Jakie funkcje pełni witamina K w naszym organizmie?

Przede wszystkim bierze udział w procesach krzepnięcia krwi oraz uszczelnianiu naczyń krwionośnych. Kojarzona jest także z syntezą protrombiny, czyli białka wytwarzanego w wątrobie. Wspomaga układ sercowo – naczyniowy poprzez działanie przeciwkrwotoczne oraz wzmacniające na ściany naczyń krwionośnych poprzez zapobieganie ich pękaniu i zwapnieniu. Dodatkowo przyczynia się do utrzymania gospodarki wapniowej dzięki udziałowi w procesie tworzenia tkanki kostnej. Ponadto wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe oraz antybakteryjne. Witamina K wraz z witaminą D3 oraz wapniem odgrywa rolę w utrzymaniu prawidłowego stanu układu kostnego. Wiele badań przedstawia również, iż witamina K wykazuje działanie prowadzące do zatrzymania wzrostu oraz niszczenia komórek nowotworowych. Dodatkowo witamina K ma pozytywny udział przy chorobie Alzheimera, ze względu na swój udział w przekazywaniu sygnałów w ośrodkowym układzie nerwowym oraz metabolizmie lipidów mózgowych.

W kosmetyce natomiast jest wykorzystywana witamina K w pielęgnacji skóry głównie naczyniowej i dojrzałej. Poprawia koloryt skóry z pękającymi naczynkami krwionośnymi. Ma działanie rozjaśniające na zaczerwienioną i zniszczoną skórę w wyniku intensywnego opalania się. Doskonale sprawdza się przy pielęgnacji skóry dojrzałej ze zmienionymi naczyniami krwionośnymi oraz dużą skłonnością do tworzenia się wylewów i drobnych siniaków.

Objawy i skutki niedoboru witaminy K

Tak jak wspominaliśmy wcześniej do niedoboru witaminy K dochodzi dość rzadko.

Do niedoborów najczęściej dochodzi przy chorobach przewlekłych wątroby, niedożywieniu, zaburzeniach wchłaniania (cholestaza, celiakia, mukowiscydoza), przy antybiotykoterapii oraz podczas chorób nowotworowych.

Niedobór objawia się:

• Częstym powstawaniem siniaków,
• Częstymi krwotokami z nosa,
• Krwawieniem dziąseł podczas mycia zębów,
• Wydłużonym czasem krzepnięcia krwi,
• Wylewami krwi do różnych narządów,
• Zbyt obfitymi krwawieniami miesięcznymi u kobiet,
• Krwiomoczem,
• Samoistnymi krwawieniami,
• Większą podatnością na infekcje,
• Zwapnieniem naczyń krwionośnych,
• Nieprawidłową mineralizacją kości,

Skutkiem niedoboru witaminy K u noworodków i niemowląt może być zaburzenie wzrostu i rozwoju oraz choroba krwotoczna.

Nadmiar witaminy K

Nadmiar witaminy K występuje niezbyt często, ale gdy już do niego dojdzie poprzez niewłaściwe dawkowanie suplementów to objawia się poprzez:

• Zaburzenia funkcjonowania wątroby,
• Uderzeniami gorąca,
• Bólami serca,
• Nadmierną potliwością,
• Niedokrwistością hemolityczną lub żółtaczką u noworodków.

Witamina K dla dzieci

Witamina K dla noworodków i niemowląt jest bardzo ważna. Już w pierwszej dobie po porodzie podawany jest zastrzyk z witaminą K, ze względu na to, że nowonarodzone dziecko ma niski jej poziom i może doprowadzić to do zaburzeń krzepliwości, a w konsekwencji do krwawień, które są bardzo niebezpieczne dla takich maluszków. Najpoważniejszym skutkiem może być nawet krwawienie do mózgu. Dziecko po porodzie ma niedojrzałą florę bakteryjną przewodu pokarmowego, która nie wytwarza wystarczająco witaminy K. Po powrocie ze szpitala noworodkom powinno się podawać odpowiednią dawkę witaminy K do końca 3 miesiąca ich życia.

Źródła witaminy K

Do naturalnych źródeł witaminy K należą głównie zielone warzywa, które posiadają dużą zawartość chlorofilu. Należy do nich:

– szpinak

– brokuł

– jarmuż

– szparagi

– sałata

– rukola

– brukselka

– seler naciowy

– natka pietruszki

– ogórki

– cukinia

– szczaw

– botwinka

– groszek

– bób

– bazylia

– rzeżucha

– szczypiorek

Do innych źródeł witaminy K możemy zaliczyć również takie owoce i warzywa jak: awokado, kalafior, rzepa, marchew, ziemniak, truskawki, morele, borówki, suszone figi, granat, jeżyny, rabarbar i suszone śliwki. Znajdziemy ją również w takich produktach jak orzechy oraz produkty zbożowe. Witaminę K trochę w mniejszych ilościach zawierają produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak: wątróbka, jaja, mleko i jego przetwory.

Ze względu na fakt, że witamina K1 i K2 jest rozpuszczalna w tłuszczach, powinno się łączyć produkty z jej zawartością ze zdrowymi tłuszczami. Natomiast witamina K2 by wesprzeć jej działanie i przyswajalność warto sięgać po produkty fermentowane takie jak: fermentowane przetwory mleczne, kiszone ogórki czy kapustę. Witamina K jest odporna na wysokie temperatury, czyli nie wpływa na nią obróbka termiczna.

Połączenie witaminy K2 i D3

Czy tak naprawdę jest wskazane ich połączenie? Co różni te dwie witaminy, a co łączy? Postaramy się odpowiedzieć na powyższe pytania.

Witamina K występuje w wielu produktach spożywczych i dodatkowo wytwarzana jest przez bakterie jelitowe w przewodzie pokarmowym. Natomiast witamina D jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego. Występuje w niewielkich ilościach w niewielu produktach spożywczych takich jak: tłuste ryby (łosoś, makrela) oraz nabiale (mleko, ser, jaja). Bardzo rzadko dochodzi do niedoborów witaminy K, przypadkiem są sytuacje patologiczne, gdy ulega zniszczeniu flora bakteryjna. Natomiast do niedoborów witaminy D dochodzi często zazwyczaj w okresie jesiennym i zimowym, kiedy brakuje słońca.

Te dwie witaminy łączy na pewno udział w metabolizmie tkanki kostnej, rola w prewencji oraz leczeniu osteoporozy.

Leki i suplementy z witaminą K

Witamina K występuje na rynku jako lek dostępny na receptę, lek dostępny bez recepty, jako suplement diety i jako składnik w kosmetykach. Może mieć postać kropelek, tabletek, kapsułek czy też kapsułek typu twist off. Występują produkty z samą witaminą K, ale również produkty złożone np. z witaminą D.

Średnie zapotrzebowanie spożycia witaminy K różni się w zależności od wieku, płci oraz stanu fizjologicznego. Jako normę dziennego zapotrzebowania na witaminę K u dzieci szacujemy ok. 1 mg, natomiast dla dorosłego człowieka są to 4 mg.

Jak możemy sprawdzić czy poziom witaminy K w naszym organizmie jest odpowiedni?

Poprzez badania takie jak: oznaczanie witaminy w osoczu krwi, pomiar stężenia protrombiny w osoczu oraz testy immunologiczne, które służą do wykrycia subklinicznych niedoborów.

Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę K wykazują osoby, które:

– stosują przewlekłe antybiotyki,

– mają długotrwałe biegunki,

– cierpią na zespoły wchłaniania,

– mają schorzenia wątroby,

– stosują leki o działaniu antykoagulacyjnym,

– stosują niewłaściwą dietę,

– są w podeszłym wieku.

Witamina K2 MK7

Witamina K2 MK7 inaczej zwana menachinonem, jest naturalnego pochodzenia oraz bardzo dobrze przyswajalna. Znajduje się w produktach otrzymywanych w wyniku fermentacji bakteryjnej. Jednym z najlepszych źródeł witaminy K2 MK7 jest natto, czyli sfermentowane ziarna soi.

Witamina K2 MK 7 chroni serce przed zwapnieniem, reguluję układ kostny, wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego oraz zmniejsza ryzyko zawału serca, udaru czy też miażdżycy.

Podczas przyjmowania witaminy K2 MK7 należy pamiętać, że jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego też warto przyjmować ją podczas posiłku przez to jej działanie będzie jeszcze lepsze.

Należy uważać, na przyjmowanie witaminy K2 MK7 wraz z lekami przeciwzakrzepowymi, zbyt wysoka dawka witaminy K może zaburzać działanie leków przeciwzakrzepowych.

Cynk – rola w organizmie

Cynk jest jednym z 24 podstawowych pierwiastków, które są niezbędne do przetrwania każdego człowieka. Jest mikroelementem, który odgrywa wiele ważnych funkcji w naszym organizmie. Ma wpływ na działanie kilkuset enzymów, jest niezbędny w procesach wzrostu i podziału komórek oraz uczestniczy w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów. Bierze również udział w procesie krzepnięcia krwi oraz odgrywa ważną rolę w prawidłowym działaniu narządu wzroku. Warunkuje prawidłowe działanie naszego układu immunologicznego, bowiem uczestniczy w reakcjach odpornościowych organizmu. Cynk jest również bardzo ważnym pierwiastkiem w utrzymaniu zdrowej skóry, włosów i paznokci. Dodatkowo wpływa korzystnie na kości i wspomaga leczenie reumatyzmu. Reguluje również pracę układu krążenia oraz pomaga ustabilizować ciśnienie krwi. Cynk bierze udział w regulacji pracy trzustki przez co wpływa na prawidłowe wydzielanie insuliny. Ponadto wpływa na poziom libido u kobiet i mężczyzn oraz poprawia płodność u mężczyzn.

Niedobór cynku u mężczyzn

Do przyczyn niedoboru cynku możemy zaliczyć złą dietę bogatą w zbyt duże ilości soli, cukru i białka, nadmierne spożywanie alkoholu oraz niedoczynność tarczycy. Na niedobór cynku bardziej narażone są osoby, które posiadają choroby żołądkowo – jelitowe, czy też przyjmujące leki na nadkwasotę lub diuretyki.

Jakie objawy może zauważyć mężczyzna, gdy poziom cynku w organizmie jest zbyt niski?

• Spadek odporności oraz energii – ciągłe uczucie zmęczenia, chroniczne uczucie napięcia, podatność na stres, problemy ze snem oraz częste infekcje.
• Problemy z wyglądem skóry i włosów – wypadanie włosów, łysienie, zmiany skórne, stany zapalne skóry.
• Zaburzenia gospodarki hormonalnej (testosteronu) – zaburzenia w rozroście i budowie tkanki mięśniowej, problemy z popędem płciowym, potencją oraz pożądaniem, zmniejszenie liczby plemników oraz spadek ich żywotności.
• Problemy z wagą – zwiększenie apetytu, zaburzenia spalania tkanki tłuszczowej.
• Problemy w prawidłowym funkcjonowaniu prostaty.
• Podwyższonym poziomem cholesterolu oraz wzrostem ciśnienia tętniczego.

Objawy nadmiaru cynku

Zarówno niedobór jak i nadmiar cynku może mieć negatywny wpływ na organizm. Nadmiar cynku sprzyja rozwojowi choroby Alzheimera, prowadzi do zaburzeń odpowiedzi immunologicznej oraz negatywnie wpływa na metabolizm miedzi i żelaza. Przy ostrym zatruciu cynkiem mogą wystąpić takie dolegliwości jak: bóle głowy, bóle brzucha, nudności, biegunka, wymioty i osłabienie. Przy długotrwałym zbyt wysokim poziomie cynku w organizmie mogą pojawić się również takie objawy jak: metaliczny posmak w ustach, zawroty głowy i halucynacje.

Cynk a testosteron…

Cynk odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymaniu prawidłowego poziomu testosteronu we krwi u mężczyzn. Dlatego właśnie mężczyźni powinni zadbać, aby ich dieta była bogata w ten pierwiastek. Poziom testosteronu naturalnie spada wraz z wiekiem mężczyzny. Niski poziom testosteronu oraz hipogonadyzm mogą spowodować zaburzenia erekcji. Zaburzenia erekcji u mężczyzn stanowią częstą dolegliwość, która objawia się obniżoną samooceną oraz dyskomfortem w sytuacjach intymnych.

Cynk w naturalny sposób podnosi poziom testosteronu u mężczyzn. Dodatkowo zmniejsza aktywność enzymu aromatazy, która jest odpowiedzialna za przemianę testosteronu do estrogenu. Dlatego, aby zachować prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego, panowie powinni spożywać około 10 mg cynku dziennie.

Cynk i selen na potencje

Przyjmowanie suplementów diety przez mężczyzn z cynkiem i selenem odgrywa dla nich ważną rolę. Ten duet ma bardzo duży wpływ na poprawę jakości życia seksualnego, poprzez pozytywny wpływ na potencję oraz poprawę libido. Selen spełnia ważną funkcję podczas właściwego wytwarzania męskich komórek rozrodczych oraz jest składnikiem spermy. Dodatkowo wpływa na erekcję, poprawę libido oraz metabolizm testosteronu. Niedobór selenu może prowadzić do niepłodności. Natomiast cynk odpowiedzialny jest za utrzymanie prawidłowego poziomu testosteronu we krwi, zwiększa poziom libido oraz popęd seksualny. Dodatkowo poprawia ruchliwość plemników, zwiększa produkcję spermy oraz pozytywnie wpływa na prostatę. Niewielki niedobór selenu czy cynku może obniżać sprawność seksualną oraz popęd płciowy.  Do naturalnych źródeł selenu zaliczamy orzechy brazylijskie, ryby takie jak łosoś i tuńczyk, drób, pszenica, grzyby oraz jaja kurze.

Produkty bogate w cynk

Całkowite zapotrzebowanie na cynk możemy zaspokoić poprzez stosowanie zbilansowanej diety, która będzie bogata w naturalne źródła cynku takie jak:

• Podroby – a zwłaszcza wątróbka,
• Mięso – wołowina, wieprzowina, jagnięcina,
• Ryby – dorsz, tuńczyk,
• Ostrygi i kraby,
• Grzyby – pieczarki, kurki, boczniaki,
• Pełnoziarniste produkty zbożowe – ciemne pieczywo, makarony, ryż,
• Warzywa – głównie strączkowe takie jak biała fasola, groch oraz inne warzywa: cebula, czosnek, pomidory, kapusta, brokuł i brukselka,
• Nabiał – sery gouda, cheddar, feta,
• Jaja – żółtko jaja,
• Pestki dyni i ziarna słonecznika,
• Kiełki pszenne,
• Kakao oraz gorzka czekolada.

Suplementy z cynkiem

W cięższych przypadkach niedoboru cynku zaleca się jego suplementacje w postaci tabletek czy kapsułek. Jakie formy cynku są dostępne w sprzedaży?

• Cynk chelatowany – cynk w postaci 100% chelatu aminokwasowego jest uznawany za jedną z najlepiej przyswajalnych form cynku. Ta forma minerału poddana jest procesowi chelatowania czyli nadania ładunku elektrycznego cząsteczkom organicznym co powoduje wzrost stężenia minerału w cząsteczce. Dzięki temu każda cząsteczka ma większą ilość cynku.
• Oracja cynkowa – ta forma cynku jest schelatowana do kwasu orotowego i wykazuje największą przyswajalność, jednak występuje na polskim rynku dosyć rzadko.
• Pikolinian cynku – w tym przypadku do cynku dodano kwas pikolinowy i dlatego jego przyswajalność jest zwiększona. Jest najlepszą formą dla osób, które mają problemy z układem pokarmowym, ponieważ jest obojętny dla żołądka.
• Tlenek cynku – ta forma cynku nie jest chelatowana i stosuje się ją wyłącznie miejscowo. Najczęściej występuje w maściach do leczenia podrażnień czy oparzeń skóry oraz jako najczęstszy składnik filtrów przeciwsłonecznych.
• Siarczan cynku – jest kolejnym przykładem formy cynku w postaci niechelatowanej i nieorganicznej. Posiada niemal zerową przyswajalność.
• Glukonian cynkowy – jedna z najbardziej popularnych postaci cynku w diecie. Powstaje podczas produkcji przemysłowej, która polega na fermentowaniu glukozy.
• Octan cynku – jest chemicznie zmienioną postacią cynku. Ze względu na możliwe skutki uboczne nie zaleca się stosowania tej formy cynku.

Dobrą propozycją suplementu jest duet witaminy C z cynkiem. Takie połączenie wykazuje skuteczność we wspomaganiu działania układu odpornościowego oraz w produkcji białek – w tym białek skóry, włosów i paznokci.

To także suplement wykazujący właściwości antyoksydacyjne i aktywujący procesy regeneracyjne organizmu.

Inną propozycją suplementu z cynkiem będzie jego połączenie z magnezem oraz witaminą B6.  Zawartość w suplemencie magnezu i witaminy B6 pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego i w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych. Przyczyniają się również do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia.

Pamiętajmy również o duecie cynku z selenem, który tak jak wspominaliśmy wcześniej jest bardzo ważny dla mężczyzn. Nie tylko ma wpływ na poprawę jakości życia seksualnego, poprzez pozytywny wpływ na potencję oraz poprawę libido, ale również jest ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego.

Jak powinniśmy suplementować cynk?

• Aby nie zaburzyć wchłaniania cynku powinniśmy go przyjmować najlepiej 2 godziny przed czy po posiłku, a nie w trakcie.
• Nie powinniśmy przyjmować cynku wraz z żelazem, ponieważ żelazo zmniejsza wchłanianie cynku.
• Również przyjmowanie cynku wraz z filiżanką kawy spowoduje zaburzenie wchłaniania cynku.
• Powinniśmy pamiętać, że suplementacja cynkiem zmniejszy wchłanianie wapnia, ibuprofenu, aspiryny, diuretyków oraz antybiotyków tetracyklinowych.

Uważajmy również na poziom miedzi podczas suplementacji cynkiem, ponieważ nadmiar cynku może doprowadzić do niedoborów miedzi.