Kolagen – jak działa i jak stosować?

Kolagen – co to jest?

Nazwa kolagen pochodzi z języka greckiego tzn. kolla – klej oraz gennan – produkować. Kolagen to podstawowe białko tkanki łącznej występujące w organizmie człowieka, które jest budulcem wielu narządów. Stanowi około 30 % wszystkich białek ludzkich. Występuje w połączeniu z innymi białkami strukturalnymi, czyli elastyną oraz mukopolisacharydami, czyli kwasem hialuronowym. Kolagen jest tzw. spoiwem, które łączy ze sobą komórki, jest również budulcem skóry, zębów, kości, ścięgien, chrząstek, naczyń krwionośnych oraz rogówki oka. Wyróżniamy ok. 30 rodzajów kolagenu, gdzie każdy z nich pełni swoją konkretną rolę.

Z wiekiem zdolność kolagenu do jego produkcji spada, co wiąże się np. z problemami ze stawami, kłopotami z krążeniem oraz powstawaniem zmarszczek.

Z czego składa się kolagen?

Kolagen zbudowany jest z aminokwasów takich jak:

• Glicyna – umożliwia syntezę glukozy oraz kreatyny w organizmie. Jest neuroprzekaźnikiem w układzie nerwowym oraz odgrywa ważną rolę w budowie erytrocytów, czyli czerwonych krwinek. Dodatkowo jest odpowiedzialna za poprawne funkcjonowanie gruczołu krokowego.
• Lizyna – opóźnia proces starzenia się skóry, który wynika ze zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi. Dodatkowo jest ważnym składnikiem dla syntezy systemu immunologicznego oraz przeciwdziała chronicznemu zmęczeniu.
• Prolina – korzystnie wpływa na pracę stawów oraz naczyń krwionośnych. Posiada zdolność wiązania wody, dzięki niej skóra jest szybciej nawodniona. Obniża poziom wolnych rodników w komórkach. Dodatkowo odnawia budowę włókien kolagenowych, dzięki niej skóra jest bardziej elastyczna i odporna na promieniowania UV.
• Glutamina – Ma korzystny wpływa na pracę układu odpornościowego. Dodatkowo powoduje, że łatwiej możemy poradzić sobie problemami z koncentracją czy też lękiem.
• Argina – odpowiada również za wzmocnienie układu odpornościowego oraz u mężczyzn podnosi libido.

Rodzaje kolagenu

Wyróżniamy 29 typów kolagenu, które różnią się od siebie strukturą przestrzenną oraz lokalizacją w organizmie.

• Kolagen typ I – stanowi 90% białek kolagenowych, jest składnikiem budulcowym skóry oraz więzadeł, dodatkowo nadaje wytrzymałość tkanki łącznej. Obecny jest w ścięgnach, tkance łącznej kości, w skórze, tkance podskórnej oraz w tkance tworzącej blizny.
• Kolagen typ II – odpowiada za elastyczność ścięgien oraz wpływa na jakość ich struktury. Występuje w chrząstkach stawowych.
• Kolagen typ III – Tworzy włókna tkanki łącznej właściwej siateczkowej, występuje w tkance tworzącej się z fibroblastów.
• Kolagen typ IV – wytwarza cienkie membrany między tkankami organizmu, występuje w błonie podstawnej.
• Kolagen typ V – jest dopełnieniem kolagenu typu I
• Kolagen typ VI – jest odmianą kolagenu typu V i spełnia tą samą funkcję co kolagen typu V.
• Kolagen typ VII – obecny jest w skórze, w tkance nabłonkowej oraz na powierzchni tętnic.
• Kolagen typ VIII – znajduje się w śródbłonku.
• Kolagen typ IX – występuje w chrząstkach.
• Kolagen typ X – również znajduje się w chrząstkach.
• Kolagen typ XI – tak jak kolagen typu IX oraz X również występuje w chrząstkach.
• Kolagen typ XII – występuje w wielu tkankach tak jak kolagen typu I oraz III.

Działanie kolagenu

Kolagen pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie oraz bierze udział w wielu procesach.

• Działanie kolagenu na skórę – kolagen nie bez przyczyny nazywany jest białkiem młodości, to on odpowiada za utrzymanie gładkości, elastyczności oraz odpowiedniego napięcia i nawilżenia naszej skóry. Przyśpiesza również gojenie się ran.
• Działanie kolagenu na włosy – kolagen dostarcza aminokwasy, które odżywiają cebulki włosów, zapewniają prawidłowy wzrost, wzmacniają włosy oraz zapobiegają ich wypadaniu.
• Działanie kolagenu na stawy, ścięgna oraz więzadła – kolagen ma działanie nawilżające na stawy co zapobiega sztywnieniu ścięgien oraz więzadeł. Jest odpowiedzialny za produkcję mazi stawowej i stan chrząstki. Przyspiesza również regenerację tkanek zmienionych chorobowo.
• Działanie kolagenu na układ krwionośny – kolagen poprawia krążenie oraz zmniejsza ryzyko rozwoju chorób krążenia. Jest pomocny w kontrolowaniu ciśnienia, a dodatkowo rozszerza tętnice i oczyszcza ściany z tłuszczu.
• Działanie kolagenu na układ trawienny – przyśpiesza regenerację ścian komórkowych i dostarcza do organizmu aminokwasy. Pobudza również proces metaboliczny co sprzyja utracie zbędnych kilogramów.
• Działanie kolagenu na układ odpornościowy – kolagen ogranicza wnikanie drobnoustrojów czy toksyn do organizmu, przez co pełni bardzo ważną funkcję obronną w organizmie, a dokładnie w układzie odpornościowym.

Kolagen w żywności

Kolagen znajduje się w niektórych produktach takich jak: galaretki, żelatyna spożywcza, kurze łapki, podroby czy chrząstka rekina. Jednak te produkty nie należą do najzdrowszych i nie należy ich spożywać w nadmiarze. Aby ograniczyć proces spowolnienia produkcji kolagenu warto stosować dietę bogatą w koenzym Q10, który zawarty jest w rybach, kiełkach oraz roślinach strączkowych. Warto również zadbać o to, żeby dieta była bogata w takie witaminy jak C oraz E. Witamina C odpowiada za wzmocnienie struktury skóry oraz sprawia, że skóra jest bardziej jędrna. Natomiast witamina E spowalnia proces sieciowania kolagenu przez co sprawia, że skóra jest bardziej sprężysta.

Skutki niedoboru kolagenu

Z upływem lat zdolność do odtwarzania włókien kolagenowych maleje, a nawet zanika. Proces ten zaczyna się już po 25 roku życia, natomiast po 60 może zupełnie ustać. Ta sytuacja skutkuje problemami ze skórą, osłabieniem włosów, problemami ze stawami, problemami z widzeniem czy też zmianami w pracy narządów wewnętrznych. Skóra staje się mniej elastyczna i pojawiają się zmarszczki, włosy stają się słabsze i łamliwe oraz nasila się ich wypadanie. Dodatkowo nasila się powstawanie cellulitu oraz pojawiają się rozstępy. Kości mogą ulec odwapnieniu i są bardziej narażone na złamania. Częściej skarżymy się na problem taki jak sztywność stawów oraz bóle kręgosłupa. Zaburzenie produkcji kolagenu odzwierciedla się również przy odporności organizmu, bowiem osłabiona jest naturalna bariera, która jest tworzona przez kolagen i ma na celu zapobieganie przedostaniu się do organizmu bakterii i toksyn.

Nadmiar kolagenu w organizmie

Maksymalna dawka dobowa kolagenu wynosi 4000 mg i jej przekroczenie może doprowadzić do działań niepożądanych oraz do przedawkowania kolagenu. Do działań niepożądanych możemy zaliczyć: osłabienie, bóle mięśni i stawów, problemy z wypróżnianiem, nieprzyjemny posmak w ustach oraz reakcje alergiczne.

Nadmiar kolagenu w organizmie niesie za sobą poważne konsekwencje m.in. może prowadzić do bliznowacenia. Dochodzi do tego, gdy kolagen, najczęściej typu III w nadmiarze gromadzi się w okolicy gojącej się rany. Dodatkowo może dojść do kumulacji kolagenu i bliznowacenia w narządach wewnętrznych takich jak wątroba. Przykładowo marskość wątroby jest chorobą związaną z nadmiernym jej bliznowaceniem. Dlatego musimy pamiętać, aby poziom kolagenu był odpowiedni w naszym organizmie, należy zadbać o zbilansowaną dietę oraz suplementację kolagenu w odpowiednich dawkach.

Zastosowanie kolagenu w kosmetyce

Kolagen w kosmetyce czy dermatologii ma bardzo szerokie zastosowanie, wpływa między innymi na:

• Spowolnienie procesu starzenia skóry,
• Ujędrnienie i nawilżenie skóry,
• Wygładzenie skóry oraz poprawę jej pigmentacji,
• Wygładzenie zmarszczek oraz likwidację worków i cieni pod oczami,
• Poprawę owalu twarzy,
• Tworzenie na powierzchni skóry filmu, który zatrzymuję wodę,
• Uelastycznienie oraz zmiękczenie naskórka,
• Pomoc w leczeniu trądziku młodzieńczego i różowatego,
• Zmniejszenie zmian zapalnych skóry,
• Pomoc w leczeniu skóry alergicznej, atopowej,
• Ujędrnienie biustu,
• Pomoc w likwidacji oraz zapobieganie cellulitu oraz rozstępów,
• Wzmocnienie paznokci,
• Regenerację oraz wzmocnienie włosów,
• Zatrzymanie łysienia plackowatego,
• Pomoc w oparzeniach oraz od mrożeniach,
• Regulację przemiany materii.

Zastosowanie kolagenu w medycynie

Kolagen znajduje również zastosowanie w medycynie, nie tylko w medycynie estetycznej jako wypełniacz do wyrównania powierzchni skóry czy ust, ale również jako:

• Pomoc w leczeniu żylaków,
• Zastosowanie w terapii paradontozy,
• Zastosowanie w terapii chorób białka oka,
• Pomoc w leczeniu łysienia plackowatego,
• Przyśpieszenie procesu gojenia się ran,
• Pomoc w leczeniu oparzeń oraz od mrożeń,
• Spłycenie zmarszczek wokół oczu i ust,
• Wypełnienie bruzd,
• Wypełnienie zmarszczek oraz tzw. kurzych łapek,
• Likwidację blizn,
• Pozbycie się rozstępów,
• Zmniejszenie widoczności cellulitu,
• Uzupełnienie niedoboru kolagenu w skórze,
• Zmniejszenie skutków ukąszeń oraz użądleń przez owady.

Kolagen jako wypełniacz tkankowy

W gabinetach medycyny estetycznej, możemy spotkać się z zabiegami takimi jak aplikowanie kwasu hialuronowego za pomocą cienkiej i długiej igły do mezoterapii pod skórę. Zabiegi takie wykonywane są po uprzedniej konsultacji medycznej. Przeciwskazaniami do takiego zabiegu jest: ciąża, okres karmienia piersią, choroby autoimmunologiczne, choroby nowotworowe, nieuregulowana cukrzyca oraz stany zapalne w okolicy miejsc, które mają zostać poddane zabiegowi.

Zabiegi zalecane są dla osób, które chcą powstrzymać proces starzenia się skóry oraz poprawić jej niedoskonałości. Wskazaniami do zabiegu jest: chęć długotrwałego odmłodzenia skóry, poprawę kondycji skóry twarzy, szyi i dłoni, likwidacja blizn po trądzikowych, spłycenie zmarszczek wokół oczu i ust, zwalczenie cellulitu i rozstępów oraz zapobieganie nadmiernemu wypadaniu włosów.

Lekarze w celu uzyskania pełnego efektu zachęcają do serii takich zabiegów w odstępie czasu ok. 2 – 3 tygodni.

Bezpośrednio po zabiegu nie powinno się nakładać makijażu i korzystać z ekspozycji na słońce. Natomiast powinniśmy stosować kremy o właściwościach łagodzących i kojących.

Pamiętajmy, aby takie zabiegi wykonywane były przez przeszkolone osoby w profesjonalnych gabinetach medycyny estetycznej.

Kolagen naturalny – rodzaje

Kolagen naturalny tak jak wspominaliśmy jest elementem tkanki łącznej występujący w naszym organizmie. Do rodzajów kolagenu naturalnego zaliczamy:

– kolagen rybi inaczej morski – najbardziej zbliżony budową do ludzkiego,

– kolagen zwierzęcy,

– kolagen natywny,

– kolagen hydrolizowany,

– kolagen roślinny,

– kolagen liofilizowany,

– atelokolagen,

– mikrokolagen,

Kolagen kosmetyczny czy kolagen w tabletkach?

Kolagen zawarty jest w wielu produktach aplikowanych na skórę, takich jak: kremy, maski, żele, serum, płatki pod oczy. Zazwyczaj są pochodzenia zwierzęcego, morskiego lub roślinnego. Takie preparaty kosmetyczne nie przenoszą kolagenu do głębszych warstw skóry, tylko tworzą na jej powierzchni film, który zabezpiecza ją przed utratą wody, dlatego właśnie skóra pozostaje nawilżona.

Kolagen jako suplement diety, czyli inaczej nutriceutyk wraz z jego hydrolizatem poprawia wygląd naszej skóry oraz opóźnia efekty jej starzenia się. Dodatkowo poprawia kondycję paznokci, włosów oraz redukuje cellulit i rozstępy. Zazwyczaj takie suplementy zawierają również substancje pomocnicze, które wspierają wchłanianie lub wzmacniają działanie kolagenu, czyli takie jak: witamina C lub glukozaminę. Nutriceutyki występują pod postacią proszku, płynów, tabletek i kapsułek.

Aby uzyskać jak najlepsze efekty warto jest stosować połączoną kurację kolagenem, tzn. stosowanie kosmetyków z zawartością kolagenu oraz suplementację doustną.

Jak stosować kolagen zewnętrznie?

Kolagen przede wszystkim powinien być nakładany na czystą i lekko wilgotną skórę. Należy nakładać produkt delikatnie, wklepując opuszkami palca ruchami zgodnymi z układem mięśni. Kolagen należy stosować raz, a nawet dwa razy dziennie, czyli rano i wieczorem. Po nałożeniu powinien być całkowicie wchłonięty, jeśli pozostaje na skórze oznacza to, że aplikowana jest zbyt duża ilość kolagenu. Po wchłonięciu możemy zastosować ulubiony krem, ale nie powinien zawierać takich substancji jak: retinol, ceramidy, cynk i kwasy owocowe. Aby działanie kolagenu było bardziej skuteczne powinniśmy minimum raz w tygodniu stosować peeling i na czas kuracji zrezygnować z korzystania z solarium.

Pamiętajmy, że kolagen zawarty w kosmetykach nie jest wchłaniany do głębszych warstw skóry!

Podczas kuracji warto jest suplementować witaminę C, a dodatkowo możemy zastosować kolagen rybi w formie suplementów takich jak: tabletki, kapsułki, kolagen w proszku, kolagen do picia. Połączenie obydwu kuracji znacząco wpłynie na poprawę stanu skóry.

Kolagenoza

Kolagenoza jest to nazwa grupy chorób tkanki łącznej, które w następstwie powodują zmiany zwyrodnieniowe. Kolagenoza najczęściej dotyczy skóry i stawów i należą do niej: reumatoidalne zapalenie stawów, układowe zapalenie naczyń, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, rumień guzowaty oraz toczeń rumieniowy układowy.

Objawami kolagenozy przy RZS są ból, obrzęk oraz sztywność w obrębie stawów. W przypadku młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów zwanego inaczej chorobą Stilla może wystąpić stan zapalny kolan, kostek, nadgarstków, łokci, bioder czy palców u rąk i nóg. Do objawów kolagenozy podczas tocznia rumieniowatego zaliczamy powstanie najczęściej na twarzy rumienia w kształcie motyla. W przypadku rumienia guzowatego na skórze zazwyczaj pojawiają się twarde i bolesne guzki.

Kolagen, kwas hialuronowy i elastyna…

Kolagen i kwas hialuronowy mają bardzo szerokie zastosowanie w kosmetologii, dermatologii czy medycynie estetycznej, używane są w celu poprawy wyglądu skóry.

Na rynku dostępne są również kosmetyki i suplementy, które zawierają kolagen, elastynę oraz kwas hialuronowy.

Co ich łączy, a co różni w swoim działaniu oraz którą substancję wybrać?

Zarówno kolagen jak i kwas hialuronowy oraz elastyna występują naturalnie w naszym organizmie, a największe ilości przede wszystkim w skórze i tkance podskórnej.

Kwas hialuronowy przede wszystkim posiada zdolność wiązania wody, do jednej cząsteczki kwasu hialuronowego może przylegać nawet 250 cząsteczek wody! Dlatego właśnie kwas hialuronowy uważany jest za wypełniacz.

Kolagen tak jak wspominaliśmy wcześniej odpowiada za elastyczność oraz prawidłowe ukrwienie oraz odżywienie skóry. Tworzy pewnego rodzaju rusztowanie, na którym opierają się komórki.

Elastyna to białko strukturalne, które ma wpływ na elastyczność i sprężystość skóry. To dzięki niej nasza skóra po naciągnięciu powraca do pierwotnego kształtu! Stanowi również budulec więzadeł, ścięgien i znajduje się w ścianach naczyń krwionośnych.

Działanie elastyny i kolagenu jest silnie powiązane – jeśli jednego nam ubywa wraz z wiekiem to spada również poziom drugiego.

Podsumowując możemy stwierdzić, że kwas hialuronowy, elastyna i kolagen współpracują ze sobą. Odpowiadają za elastyczność i wypełnienie tkanki podskórnej, dzięki temu zapewniają młody i gładki wygląd skóry.