Niedobór potasu – jak szybko uzupełnić potas?

Potas – funkcje

Potas jest bardzo ważnym składnikiem w naszym organizmie, jest jednym z pierwiastków tworzących gospodarkę elektrolitową organizmu. Ma wpływ na gospodarkę wodną i kwasowo – zasadową organizmu oraz bierze udział w utrzymaniu odpowiedniego ciśnienia osmotycznego. Ponadto ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego układu nerwowego oraz pracę naszego mózgu. Odpowiada za prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych oraz reguluje poziom pH komórek. Dodatkowo kontroluje ciśnienie krwi oraz pracę nerek. Odgrywa również ważną rolę w przemianie węglowodanów.

Dzienne zapotrzebowanie na potas u dzieci i młodzieży wynosi ok. 4,500 mg, a u dorosłych ok. 4,700 mg.

Przyczyny niedoboru potasu

Do najczęstszych przyczyn hipokaliemii inaczej zaburzenia elektrolitowego, na skutek niedoboru potasu zaliczamy:

• Zbyt małą podaż potasu w diecie – stosowanie diety ubogiej w potas, diety eliminacyjne,
• Nadmierna utrata potasu – długotrwałe biegunki, wymioty, nadmierne pocenie się np. w przebiegu gorączki, oparzenia.
• Przewlekłe choroby jelit – zespół jelita krótkiego, przetoki,
• Kwasica ketonowa – przy podaniu zbyt dużej dawki insuliny w przebiegu cukrzycy,
• Przyjmowane leki np. diuretyki pętlowe, mineralokortykoidy, glikokortykoidy oraz niektóre antybiotyki,
• Stosowanie ziół moczopędnych – wraz z nasilonym wydalaniem moczu wydalany jest potas z naszego organizmu,
• Choroby: Zaburzenia endokrynologiczne, cukrzyca, nowotwory jajników i nerek,
• Niedobór magnezu – oba te pierwiastki uczestniczą w transporcie elektrolitów przez błony komórkowe, dlatego warto zadbać, aby poziom magnezu i potasu pozostawał na właściwym poziomie,
• Cukier – rafinowany cukier, którego najwięcej zawierają słodycze, podczas jego trawienia organizm zużywa swoje cenne zasoby m.in. potas,
• Sól – spożywanie soli w dużych ilościach nie służy naszemu organizmowi, a dodatkowo ma negatywny wpływ na gospodarkę potasową. Zawarty sód w soli kuchennej usuwany jest wraz z moczem wraz z cennymi elektrolitami,
• Kawa i alkohol w dużych ilościach – mają działanie moczopędne i mogą przyczyniać się do nadmiernego wydalania potasu wraz z moczem,
• Stres – podczas sytuacji stresowych uaktywnia się nadprodukcja hormonu aldosteron, który w nadmiarze prowadzi do ubytków potasu.

Skutki niedoboru potasu

Niedobór potasu wywołuje nieprzyjemne objawy i jest niebezpieczny dla naszego organizmu.

Do objawów, które zauważamy przy spadku potasu należą:

• Zaburzenia rytmu serca – kołatanie serca, częstoskurcz komorowy,
• Nieznaczny wzrost ciśnienia krwi,
• Osłabienie mięśni, bolesne skurcze mięśni, a zwłaszcza łydek,
• Zatrzymanie moczu,
• Zaparcia, a nawet niedrożność porażenna jelit,
• Zatrzymanie wody w organizmie,
• Obrzęk kończyn dolnych i górnych oraz twarzy
• Uczucie drętwienia czy też mrowienia skóry,
• Ciągłe uczucie zmęczenia,
• Nadpobudliwość nerwowa i apatia,
• Nadmierna suchość skóry, trądzik.

Leczenie niedoboru potasu jest uzależnione od jego nasilenia, zazwyczaj stosowana jest terapia, polegająca na podaniu doustnym lub dożylnym potasu w odpowiedniej dawce oraz zastosowanie leków blokujących wydalanie potasu.

Naturalne źródła potasu

Do najlepszych i naturalnych źródeł potasu zaliczamy:

• Owoce – awokado, melony, banany, kiwi, śliwki, morele, cytrusy
• Suszone owoce – rodzynki, figi, morele, daktyle, śliwki
• Warzywa – pomidory, ziemniaki, dynia, brokuł
• Warzywa strączkowe– soja, fasola, groch, soczewica
• Orzechy – pistacje, migdały, wiórki kokosowe
• Mleko oraz przetwory mleczne – mleko, mleko w proszku, jogurt naturalny
• Nasiona oraz ziarna – kakao, mak, pestki dyni, ziarna słonecznika
• Mięso – pierś indyka lub pierś kurczaka, królik, mięso czerwone, dziczyzna
• Ryby – łosoś, dorsz, flądra, makrela, sardynki, halibut
• Kasze gruboziarniste, chleb pełnoziarnisty
• Płatki owsiane, żytnie i jęczmienne

Nadmiar potasu w organizmie

Zarówno niedobór jak i nadmiar potasu jest bardzo niebezpieczny dla naszego organizm, a nawet sytuacji, która zagraża życiu. Do hiperkaliemii, czyli nadmiaru potasu dochodzi wtedy, gdy jest zbyt wysoka podaż potasu bądź podczas nieprawidłowego wydalania potasu.

Przyczynami hiperkaliemii jest: niewydolność nerek, czyli zmniejszenie wydzielania potasu przez nerki, zaburzenia wchłaniania zwrotnego sodu, nadmierne wchłanianie zwrotne chlorków oraz zmniejszenie objętości krwi krążącej.

Objawy, które świadczą o nadmiarze potasu w organizmie to: zaburzenia oddechowe, osłabienie mięśni, porażenie wiotkie, migotanie komór, a nawet zatrzymanie pracy serca!

Dlatego hiperkaliemia to stan, który wymaga niezwłocznej interwencji lekarskiej.

Jak szybko uzupełnić niedobór potasu?

Według zaleceń dzienne zapotrzebowanie na potas u osoby dorosłej to 4700mg, natomiast u kobiety w ciąży bądź karmiącej to 5100 mg. Najlepiej jest stosować odpowiednią i zbilansowaną dietę bogatą w naturalne źródła potasu, aby nie dopuścić do jego niedoboru w naszym organizmie. W przypadkach wymaganego zwiększenia podaży potasu należy sięgnąć po suplementację. W aptekach możemy spotkać kilka rodzajów potasu, m.in. chlorek potasu, glukonian potasu, asparaginian potasu, cytrynian potasu oraz wodorowęglan potasu.

Potas, magnez, sód i wapń…

należą do najważniejszych elektrolitów naszego organizmu. Niedobór nawet jednego z nich może skutkować nieprzyjemnymi objawami takimi jak: złe samopoczucie, osłabienie, omdlenia, zaburzenia rytmu serca i wiele innych. To one odpowiadają za przenoszenie impulsów nerwowych oraz utrzymanie napięcia w błonach komórkowych.

Magnez jest katalizatorem wielu enzymów, odpowiada za proces krzepnięcia krwi i skurcz mięśnia sercowego. Dodatkowo jest budulcem kości oraz odpowiada za właściwą pracę serca. Do objawów niedoboru magnezu należą: zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, osłabienie mięśni, drżenie kończyn i powiek, pogorszenie nastroju i apatia. Aby zapobiec niedoborom magnezu nasza dieta powinna być bogata w takie produkty jak: kasza gryczana, kakao, pestki dyni, szpinak, migdały, soczewica, soja, warzywa strączkowe, banany i woda mineralna.

Wapń jest głównym budulcem kości oraz jest niezbędny do prawidłowego procesu krzepnięcia krwi. Odgrywa również ważną rolę w prawidłowym działaniu układu nerwowego oraz pracy serca. Objawami niedoboru wapnia mogą być: drętwienie i skurcze mięśni kończyn i twarzy, światłowstręt, bóle w obrębie klatki piersiowej i brzucha, utraty świadomości, bóle głowy, napady astmy. Do głównych źródeł wapnia zaliczamy: mleko, jogurty, kefir, śmietanę, sery żółte oraz feta, tofu, jarmuż, brokuł, kapusta, natkę pietruszki, rośliny strączkowe, suszone owoce, migdały, orzechy laskowe, ziarna, nasiona chia, pomarańczę i czarną porzeczkę.

Sód jest odpowiedzialny za prawidłowe utrzymanie objętości płynów oraz ciśnienia tętniczego krwi, odpowiada także za prawidłowe przewodnictwo nerwowe. Na skutek niedoboru sodu mogą wystąpić objawy takie jak: bóle głowy, nudności i wymioty, zaburzenia snu, osłabienie, skurcze i drgawki mięśni, drażliwość, a nawet obrzęk mózgu, który jest zagrażający życiu. Do źródeł sodu zaliczamy: sery dojrzewające i topione, kiszonki, oliwki, sos sojowy, przetwory mięsne, płatki owsiane, otręby pszenne, płatki żytnie i płatki kukurydziane.

Aby sprawdzić czy poziom elektrolitów w naszym organizmie jest prawidłowy należy wykonać badanie zwane jonogramem. Polega na oznaczeniu stężenia najważniejszych elektrolitów takich jak jony potasu, wapnia, magnezu, sodu oraz jony chlorkowe przy pobraniu krwi z żyły. Badanie najlepiej wykonać rano na czczo. Wskazaniami do wykonania takiego badania są objawy takie jak: nieprawidłowe ciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia rytmu serca, obrzęki kończyn zwłaszcza dolnych, skurcze i bóle mięśni, zawroty głowy i omdlenia, zaburzenia funkcji nerek, cukrzyca, przyjmowanie niektórych leków (insuliny, glikokortykosteroidów, furosemidu, leków astmatycznych), spożywanie dużych ilości alkoholu i kawy.

Normy dla powyższych elektrolitów prezentują się następująco:

• Potas – 3,8 – 5,5 mmol/l
• Magnez – 08 – 1,3 mmol/l
• Wapń – 2,25 – 2,75 mmol/l
• Sód – 135 – 145 mmol/l
• Jony chlorkowe – 98 – 106 mmol//