Budowa skóry i jej funkcje
Aby odpowiednio pielęgnować skórę i zachować ją w zdrowej kondycji jak najdłużej należy poznać jej budowę oraz funkcje.
Skóra jest to najcięższy organ ciała, waży ok. 3 kg i ma powierzchnię ok. 2 m2, który ma za zadanie bronić przed szkodliwym wpływem środowiska, promieniami UV, zimnem i chorobotwórczymi drobnoustrojami.
Skóra, która szczelnie Cię otula składa się z tkanki podskórnej, skóry właściwej oraz naskórka.
Tkanka podskórna składa się ze zrazików tłuszczowych, które są przedzielone zbitą tkanką łączną włóknistą. W przestrzeniach międzyzrazikowych znajdują się również gruczoły potowe, naczynia krwionośne i włókna nerwowe. Tkanka podskórna pełni rolę podporową, termoizolacyjną, chroni przed urazami mechanicznymi oraz stanowi magazyn energetyczny organizmu.
Skóra właściwa – składa się z tkanki tłuszczowej i łącznej oraz zawiera naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe i przydatki skóry. Zbudowana jest z dwóch warstw: brodawkowej i siateczkowej. Skóra właściwa przede wszystkim bierze udział w termoregulacji, uczestniczy w wydalaniu wody, łoju, soli i innych substancji.
Naskórek – zbudowany jest z pięciu warstw: podstawnej, kolczystej, ziarnistej, jasnej i rogowej. Tworzy bezpośrednią warstwę między organizmem, a otoczeniem. Funkcją naskórka jest przede wszystkim rogowacenie. Na powierzchni warstwy rogowej znajduje się płaszcz lipidowy i to właśnie on odpowiada za utrzymanie właściwego stanu nawodnienia tej warstwy.
Zobacz również: Oczyszczanie organizmu z toksyn – jak poznać, że organizm się oczyszcza?
Przyczyny odwodnienia skóry
- Czynniki środowiskowe
– niska temperatura,
– wiatr,
– nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne,
– zanieczyszczone powietrze,
- Czynniki zewnętrzne
– długotrwałe przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych lub ogrzewanych,
– częste wizyty w solarium,
– używki: alkohol i tytoń,
- Nieodpowiednia pielęgnacja
– stosowanie kosmetyków niedopasowanych do rodzaju cery, silnie wysuszających, z dużą zawartością alkoholu,
– stosowanie zbyt drażniących detergentów i środków czystości,
- Zła dieta
– zbyt mała ilość spożywanej wody w ciągu dnia,
– zbyt duża ilość soli w posiłkach,
– kofeina,
– alkohol
- Czynniki emocjonalne
- Leki i terapie medyczne
– leki diuretyczne, czyli moczopędne,
– terapie przeciwtrądzikowe,
– leki na obniżenie cholesterolu
- Inne
– wymioty,
– biegunka,
– wysoka temperatura,
– długotrwały i intensywny wysiłek fizyczny
Cera sucha, a odwodniona?
Często zastanawiamy się czy nasza skóra jest odwodniona czy sucha.
Jakie cechy łączą obydwa przypadki? Przede wszystkim zarówno skóra sucha jak i odwodniona jest łuszcząca, ściągnięta, swędząca i wrażliwa.
Co je rozróżnia?
Skóra sucha:
– skóra jest zazwyczaj sucha na całym ciele,
– jest to naturalny stan skóry od urodzenia,
– wytwarza mało sebum,
– szybciej się starzeje,
– stale potrzebuje nawilżenia oraz produktów lipidowych
Skóra odwodniona:
– jest to skóra pozbawiona odpowiedniej ilości wody w naskórku,
– objawy mogą pojawić się u każdego (u osoby ze skórą suchą, tłustą czy mieszaną),
– skóra potrzebuje produktów silnie nawilżających
TEWL – czyli transepidermalna utrata wody
Inaczej przeznaskórkowa utrata wody – jest to parametr, który określa ilość wody utraconej przez naskórek w jednostce czasu w wyniku parowania. Służy do oceny nawilżenia skóry i jest to naturalny, fizjologiczny proces. Czasami jest bardzo nasilony i prowadzi do nadmiernego wysuszenia skóry, co w efekcie objawia się jej wiotkością oraz mało estetycznym wyglądzie. Nasilonemu procesowi transepidermalnej utraty wody można zapobiec poprzez głębokie zabiegi nawilżające oraz odpowiednią dietę.
Zobacz również: Suplementy diety dla kobiet – jakie witaminy dla kobiet?
Cechy odwodnienia
Procentowa zawartość wody w organizmie u noworodka wynosi 75%, u osoby dorosłej 60% natomiast u osoby starszej ok 50%.
Odwodnienie występuje, gdy stan, w którym zawartość wody spada poniżej wartości niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka.
Wyróżniamy trzy rodzaje odwodnienia:
- Odwodnienie lekkie, które charakteryzuje odczucie pragnienia, osłabienie, bóle i zawroty głowy, zmęczenie.
- Odwodnienie umiarkowane, charakterystyczne objawy to: uczucie suchości w ustach, spadek elastyczności skóry, zmniejszone wydalanie moczu, przyspieszone bicie serca, ospałość.
- Odwodnienie ostre, objawia się poprzez: skrajnie pragnienie, brak moczu, szybki oddech, zimna i lepka skóra, spadek zdolności poznawczych, zmiana stanu psychicznego.
Każdy z nas jest narażony na odwodnienie, ale najbardziej zagrożone są: niemowlęta i dzieci, seniorzy, osoby z chorobami przewlekłymi, osoby pracujące na zewnątrz w wysokich temperaturach.
Odwodnienie jest bardzo groźnym stanem dla organizmu! W skrajnych przypadkach może zakończyć się nawet śmiercią z odwodnienia. Zakłada się, że w klimacie umiarkowanym człowiek bez wody może przeżyć od 4 do 7 dni.
Skutki odwodnienia organizmu
Do skutków spowodowanych odwodnieniem organizmu zaliczamy:
– utratę elastyczności skóry,
– przyspieszoną akcję serca,
– zmniejszona potliwość,
– zmniejszenie napięcia gałek ocznych,
– skrajne pragnienie,
– wystąpienie gorączki,
– spadek ciśnienia tętniczego krwi,
– szybki oddech,
– obrzęk języka i niemoc mówienia,
– drgawki,
– zaburzenia z iluzją słuchową, wzrokową, dotykową,
– majaczenie,
– utrata przytomności,
– śmierć.
Zaburzenia gospodarki wodno – elektrolitowej
Zaburzenie, które charakteryzuje się nieprawidłową podażą wody oraz elektrolitów. Może wystąpić w postaci odwodnienia, ale i przewodnienia organizmu!
Zobacz również: Oczyszczenie jelit – suplementy i dieta na oczyszczanie jelit
Odwodnienie dzielimy na:
- Odwodnienie hipertoniczne – występuje, gdy jest zbyt wysoka zawartość stężenia sodu w surowicy, a zmniejszona przestrzeń wodna pozakomórkowa. Śródkomórkowa przestrzeń wodna bez zmian. Charakterystyczne objawy przy tym rodzaju odwodnienia to: suchość skóry i błon śluzowych, tachykardia, silne pragnienie, podwyższenie temperatury ciała, wzrost poziomu kreatyniny, omamy i splątanie.
- Odwodnienie hipotoniczne – zachodzi, gdy jest zbyt niska zawartość stężenia sodu w surowicy oraz zmniejszenie przestrzeni wodnej pozakomórkowej i zwiększenie przestrzeni wodnej śródkomórkowej. Charakterystycznymi objawami odwodnienia hipotonicznego są: nudności, wymioty, bóle głowy, skąpomocz, drgawki, zmniejszone napięcie mięśni, zaburzenia świadomości i metaliczny posmak w ustach.
- Odwodnienie izotoniczne – występuje, gdy jest zmniejszona przestrzeń wodna pozakomórkowa, natomiast stężenie sodu w surowicy i przestrzeń wodna śródkomórkowa jest prawidłowa. Najczęściej występuje podczas utraty płynów przez przewód pokarmowy i nerki, rozległe oparzenia czy też dużej utraty krwi. Do objawów odwodnienia izotonicznego zaliczamy: tachykardię, skąpomocz, suchość błon śluzowych oraz skóry, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia pamięci i myślenia, senność i apatia. Może wystąpić wstrząs hipowolemiczny, który jest bardzo niebezpieczny i zagraża naszemu zdrowiu i życiu.
Odwodnienie u dzieci
Do odwodnienia u dzieci może dojść bardzo szybko, a im mniejsze dziecko tym ryzyko jest jeszcze większe. Odwodnienie najczęściej występuje w przebiegu infekcji, które objawiają się biegunką i wymiotami. Dziecko traci również dużo wody, gdy się poci np. w przebiegu gorączki czy upałów. Jest to bardzo niebezpieczny stan dla zdrowia i życia dziecka, ponieważ ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie wielu narządów.
Do najczęstszych objawów odwodnienia u dzieci należy: zbyt mała ilość oddawanego moczu, płacz bez łez, przyśpieszony oddech, suchość ust i jamy ustnej, blada i zimna skóra, zmniejszone napięcie skóry, ubytek masy ciała, zapadnięcie ciemiączka lub gałek ocznych, rozdrażnienie, apatia, spadek aktywności i senność.
Lekki stopień odwodnienia możemy zwalczyć w domu poprzez regularne nawadnianie i podawanie elektrolitów.
Przy ciężkim odwodnieniu niemowląt czy dzieci jak najszybciej należy zgłosić się do lekarza po pomoc.
Jak zapobiec odwodnieniu?
- Spożywaj odpowiednią ilość płynów w ciągu dnia – zalecane spożycie wody różni się w zależności od wieku, płci, klimatu, w którym żyjemy oraz naszej aktywności fizycznej.
- Spożywaj pokarmy bogate w wodę – najwięcej wody posiadają arbuzy, melony, truskawki, grejpfruty, pomarańcze, maliny, ananasy, brzoskwinie, ogórki, seler naciowy, pomidory, cukinia, papryka oraz sałata.
- Zadbaj o zwiększenie dostarczanych płynów podczas aktywności fizycznej i upałów – należy pamiętać, że dużo wody tracimy wraz z potem, dlatego powinniśmy wypić 1-2 szklanki wody więcej podczas upałów lub aktywności fizycznej.
- Nie ignoruj pragnienia – podczas gdy mamy zbyt dużo obowiązków może dojść, że będziemy ignorować sygnały pragnienia, które daje nam organizm. Aby temu zapobiec postawmy szklankę wody obok miejsca pracy.
Leki i zioła przy odwodnieniu organizmu
Przy poważnych przypadkach odwodnienia, może być potrzebna wizyta w szpitalu. Najczęściej pod obserwacją lekarską podawana jest dożylna kroplówka z glukozy (5%), roztworu chlorku sodu lub chlorku sodu i chlorku potasu.
W przypadku zaobserwowania pierwszych objawów odwodnienia możemy nawodnić organizm w warunkach domowych poprzez: picie dużych ilości wody, herbatek ziołowych lub herbaty niesłodzonej.
Zobacz również: Suplementy diety dla mężczyzn – jakie witaminy dla panów?
Po jakie zioła należy sięgnąć w przypadku odwodnienia?
– rumianek – pomaga uzupełniać utracone płyny,
– szałwia – pomaga w problemach z prawidłowym nawodnieniu organizmu, działa chłodząco i relaksująco,
– mięta – pomaga w uzupełnieniu utraconych płynów, działa chłodząco i orzeźwiająco,
– kolendra – pozwala uzupełnić zasób płynów w organizmie,
– liście ogórecznika lekarskiego – pomaga w uzupełnieniu niedoborów wody, zawiera witaminę C, magnez i potas.
Ciekawostka? Test na odwodnienie!
Jak sprawdzić czy nasz organizm jest wystarczająco nawodniony? Możemy to zrobić w bardzo prosty sposób! Należy uszczypnąć skórę na wierzchu dłoni i przez kilka sekund utrzymać, jeśli skóra po puszczeniu z palców, szybko wróci do swojego kształtu to organizm jest dostatecznie nawodniony, jeśli natomiast potrwa to dłużej to wypijmy szklankę wody.